امروزه تعدادی جت جنگنده بسیار بزرگ در خدمت هستند. برای مثال، سوخو سو-۳۴ (Sukhoi Su-34) روسی بیش از ۲۳ متر طول دارد و ابعاد آن واقعاً عظیم است. حتی جنگنده چابکتر اف-۲۲ (F-22 Raptor) هم بیش از ۱۸ متر طول دارد. اما در انتهای دیگر این طیف چه خبر است؟ کوچکترین جت جنگندهای که وارد خدمت شده، کدام است؟
وقتی به جتهای کوچک فکر میکنیم، اکثر مدلهای مدرن مانند اف-۱۶ (F-16 Fighting Falcon) هنوز هم کاملاً بزرگ هستند. با این حال، جتهای اواخر جنگ جهانی دوم و اوایل جنگ سرد ممکن است این معیار را برآورده کنند. اولین جت جنگنده تاریخ، مسرشمیت امایی ۲۶۲ (Messerschmitt Me 262) نازی، در مقایسه با جتهای امروزی بسیار کوچک بود و ۱۰ متر و ۶۰ سانتیمتر طول داشت. میگ-۱۵ (MiG-15) شوروی که بعداً ساخته شد نیز بسیار کوچک بود و ۱۰ متر و ۱۲ سانتیمتر طول داشت. اما حتی این جتها نیز برای کسب عنوان کوچکترین جت، بیش از حد بزرگ هستند.
کوچکترین جت جنگنده تاریخ
این عنوان به طور شایستهای به فولند گنت (Folland Gnat) میرسد که در سال ۱۹۵۵ برای نیروی هوایی سلطنتی بریتانیا توسعه یافت. این جت تنها ۹ متر و ۷ سانتیمتر طول دارد؛ یعنی کمتر از نصف یک اف-۲۲ رپتور. حداکثر سرعت آن در مقایسه چندان بالا نیست و تنها به ۱۱۲۵ کیلومتر بر ساعت میرسد که کمی کمتر از سرعت صوت است.
کارنامه درخشان علیرغم ابعاد کوچک
فولند گنت علیرغم ابعاد کوچک خود، هواپیمایی فوقالعاده موفق بود. این جت در نیروی هوایی سلطنتی بریتانیا به طور گستردهای به عنوان هواپیمای آموزشی خدمت کرد و حتی در نیروی هوایی هند نیز سابقه عملیات رزمی داشت.
موفقیت در نبرد
در پیکربندی جنگنده خود، فولند گنت عمدتاً به دو توپ ۳۰ میلیمتری مسلح بود، اما در صورت نیاز برای نقش حمله به اهداف زمینی، قابلیت حمل بمب و راکت را نیز داشت. طبق گزارش موزه هوایی مارچ فیلد (March Field Air Museum)، بخش عمده سابقه رزمی این جت به نبرد با اف-۸۶ سیبر (F-86 Sabre)های پاکستان در دهه ۱۹۶۰ میلادی بازمیگردد. گفته میشود این جت به قدری جنگنده مؤثری بود که توانست تعدادی از سیبرها را در طول خدمت خود ساقط کند.
نقش آموزشی و نمایشی
خلبانان نیروی هوایی سلطنتی بریتانیا از نسخه دو سرنشینه این جت هم به عنوان هواپیمای آموزشی و هم نمایشی استفاده کردند. در دهه ۱۹۶۰، این جت با تیم مانورهای آکروباتیک معروف نیروی هوایی سلطنتی، یعنی رد ارووز (Red Arrows)، پرواز کرد، قبل از آنکه با هواپیمای بیایئی سیستمز هاوک (BAE Systems Hawk) جایگزین شود. در مقایسه با جتهای جنگنده اولیه معروفتر مانند سیبرها و میگهای مذکور، گنت کاملاً گمنام است و به صورت استعاری (و تحتاللفظی) در سایه سایر هواپیماهای تاریخ قرار گرفته است. با وجود همه اینها، گنت ثابت کرد که چیزی بیش از یک پاورقی کوچک و عجیب در تاریخ هوانوردی است.