اطلس مصارف آب کشور تدوین شود

علی‌بخش کسائیان در گفت‌وگو ، درخصوص آسیب‌شناسی و تجزیه و تحلیل وضعیت آب در کشور اظهار داشت: وضعیت موجود نشات گرفته از دلایل مختلفی است؛ نخست شرایط اقلیمی و طبیعت است که ما انسان‌ها نمی‌توانیم در این زمینه اقدام موثری انجام دهیم اما اینگونه نیست که هیچ راهکاری نداشته باشد.

وی ادامه داد: دلیل دیگر، سوء مصرف است که ناشی از مدیریت نادرست است و این مدیریت به سه بخش منابع، توزیع و مصرف تقسیم می‌شود و مجموع این عوامل دست به دست هم دادند تا ما در کشور ایران با بحران آب مواجه شویم.

این استاد دانشگاه تهران با بیان اینکه شرایط اقلیمی در دنیا به هم ریخته است و ما با پدیده گرمایش زمین مواجه هستیم، افزود: شرایط اقلیمی، نامنظم شده است و ما در برخی نقاط شاهد بارندگی‌های بیش از حد و جاری شدن سیل هستیم و در مناطق دیگر خشکسالی را داریم و این وضعیتی است که دنیا به آن دچار شده است و هر روز با توجه به انتشار کربن اوضاع بدتر می‌شود و ضروری است که کشورها در این باره تصمیماتی را اتخاذ کنند.

کسائیان گفت: در خصوص ایران نیز باید بگویم که ایران جزء کشورهای نیمه‌خشک دنیا است. متوسط بارش در دنیا ۹۰۰ میلی‌متر است که این رقم در کشور ۲۵۰ میلی‌متر و یک‌سوم میانگین جهانی است و این میزان در مقایسه با کشورهای باران‌خیز به یک دهم می‌رسد.

وی یادآور شد: همه می‌دانیم که ایران کشوری خشک و نیمه‌خشک است بنابراین باید برنامه‌ریزی‌های ما بر اساس اقلیم کشور باشد و جلوی بسیاری از هدر رفت‌ها را بگیریم. در الگوی مصرف باید به موضوع فرهنگ‌سازی توجه ویژه‌ای شود و از اسراف جلوگیری کنیم اما شاهد مصرف بی‌رویه آب در کشور هستیم.

این استاد دانشگاه اضافه کرد: سالیانه ۱۳۰ تا ۱۴۰ میلیارد مکعب آب در کشور مصرف می‌شود که ۷۰ تا ۸۰ میلیارد مکعب آن از آب‌های تجدیدپذیر تامین می‌شود و مابقی از بسترها و سفره‌های زیرزمینی است.

کسائیان گفت: بیش از ۹۰ درصد مصرف آب کشور به مصارف کشاورزی و دامداری می‌رسد، ۱۰ درصد آب مصرفی نیز مربوط به مصارف خانگی و صنعت است. طبق آمار، میزان آب مصرفی در کشاورزی اصولی نیست و از ۲۰۰ میلیون تن محصول کشاورزی که سالیانه تولید می‌شود هر محصول به طور میانگین برای هر کیلوگرم به ۱۰۰ تا ۱۵۰ لیتر آب نیاز دارد.

هدررفت ۳۰ درصد منابع آب در شبکه توزیع

وی با بیان اینکه که برای تولید هر کیلوگرم هندوانه ۴۰۰ لیتر آب مصرف می‌شود، اظهار داشت: درخصوص هدررفت آب نیز باید بگویم ۳۰ درصد از آب در شبکه توزیع هدر می‌رود.

استاد دانشگاه تهران با اشاره به شرایط اضطراری کشور در حوزه آب، افزود: در این شرایط ما باید راهکارهای کوتاه‌مدت ارائه دهیم چرا که راهکارهای بلندمدت شعارگونه خواهد بود، بر این اساس یکی از راهکارها حذف آبیاری‌های غیر ضروری برای مصارف کشاورزی و فضای سبز است. موضوع دیگر این است که دولتمردان صادقانه با مردم صحبت کنند و از مردم بخواهند در این زمینه همکاری‌های لازم را انجام دهند.

کسائیان ادامه داد: در شرایطی که منابع آب کشور، محدود است ما باید بر مساله مصرف تمرکز کنیم و بیشترین کنترل را بر موضوع مصرف و مصارف غیر ضروری در بخش کشاورزی، صنعتی و خانوار داشته باشیم؛ مسئولان هم می‌توانند چک لیستی از میزان مصارف در بخش‌های مختلف تهیه و موارد غیر ضروری را تا حد امکان کاهش دهند.

وی درخصوص استفاده از فناوری‌های نوین برای مدیریت چالش آبی گفت: از جمله می‌توانیم از فناوری‌های نوین در مهندسی اقلیم به ویژه اقلیم‌های خشک و نیمه‌خشک بهره‌ ببریم.

ایجاد صنایع در سطح کشور باید متناسب با توزیع بارندگی باشد

استاد دانشگاه تهران توضیح داد: در مناطق غرب و شمال غرب کشور ما شاهد بارش‌های فراوانی هستیم اما صنایع نیازمند آب را در مرکز و شرق کشور ایجاد کردیم در حالی‌که باید مهندسی اقلیم داشته باشیم و متناسب با توزیع بارندگی، اقدام به ایجاد صنایع کنیم یا اینکه در حوزه کشاورزی، سیستم توزیع آب و آبیاری را از حالت سنتی خارج کنیم و دولت، امکان آبیاری‌های پیشرفته را فراهم کند.

کسائیان اظهار داشت: در خصوص محصولات کشاورزی قرار نیست ما مدعی تولید همه محصولات باشیم و بهتر است بگویم این درست نیست که کشورها در همه زمینه‌های کشاورزی خودکفا باشند و ما محصولاتی با قیمت‌های نازل تولید کنیم. با بررسی‌های لازم می‌توانیم اقدام به تولید محصولات کشاورزی با کمترین مصرف آب و با قیمت‌های بالا تولید کنیم و با پیمایشی مناسب می‌توانیم میزان انرژی مصرفی برای تولید محصولات کشاورزی را تعیین کنیم.

وی اضافه کرد: در حوزه مدیریتی می‌توانیم میزان هدررفت آب را کنترل کنیم که از جمله این اقدامات، انجام لایروبی در سدها است.