پایگاه خبری ایده روز آنلاین
شاید این مطالب برایتان مفید باشد
بازار جهانی نفت در هفته جاری شاهد نوسانات قابل توجهی بوده است که تحت تأثیر عوامل متعدد و پیچیده‌ای قرار گرفته است. از یک سو، پیشرفت‌های محدود در مذاکرات تجاری بین ایالات متحده و شرکای تجاری اصلی آن مانند ژاپن، امیدهایی هرچند کوچک برای بهبود فضای تجاری جهانی ایجاد کرده است. از سوی دیگر، تنش‌های فزاینده بین اتحادیه اروپا و چین، همراه با تهدیدهای مستمر دونالد ترامپ مبنی بر اعمال تعرفه‌های بیشتر، سایه سنگینی بر چشم‌انداز تقاضای جهانی برای نفت انداخته است. در این میان، عوامل دیگری مانند تغییرات ذخایر نفتی آمریکا، تحریم‌های بین‌المللی علیه روسیه، و افزایش عرضه نفت از برخی تولیدکنندگان مانند عراق، بر پیچیدگی معادلات بازار افزوده است. این گزارش به بررسی عمیق‌ترین و تأثیرگذارترین عوامل در نوسانات قیمت نفت می‌پردازد و تأثیرات کوتاه‌مدت و بلندمدت هر یک را با جزئیات تحلیل می‌کند.
۱. بازگشت قیمت نفت به مسیر صعودی پس از سه روز کاهش
در معاملات روز چهارشنبه در بازارهای آسیایی، شاخص‌های اصلی نفت جهانی پس از سه روز متوالی کاهش، روندی صعودی را تجربه کردند. این بهبود نسبی عمدتاً در واکنش به اخبار مثبت از مذاکرات تجاری بین آمریکا و ژاپن صورت گرفت که نشان‌دهنده کاهش تنش‌ها بین دو کشور بود. با این حال، این رشد قیمت با محدودیت‌های جدی مواجه شد، زیرا همزمان گزارش‌ها حاکی از بن‌بست در مذاکرات بین اتحادیه اروپا و چین بود. تحلیلگران معتقدند که بازار نفت در یک وضعیت شکننده قرار دارد، جایی که هرگونه خبر مثبت یا منفی می‌تواند به سرعت روند قیمت‌ها را تغییر دهد. این حساسیت بالا به اخبار، ناشی از شرایط نامطمئن حاکم بر اقتصاد جهانی و روابط بین‌المللی است که بر تقاضای آینده نفت تأثیر مستقیم می‌گذارد.
۲. تحلیل دقیق رشد قیمت در شاخص‌های برنت و WTI
نفت خام برنت به عنوان معیار بین‌المللی نفت، با افزایش ۲۱ سنتی (معادل ۰.۳۱ درصد) به قیمت ۶۸.۸۰ دلار در هر بشکه رسید. از سوی دیگر، نفت خام وست تگزاس اینترمدیت (WTI) که شاخص اصلی نفت آمریکا محسوب می‌شود، با رشد ۱۷ سنتی (۰.۲۶ درصد) به ۶۵.۴۸ دلار در هر بشکه افزایش یافت. این افزایش‌ها اگرچه از نظر درصدی ناچیز به نظر می‌رسند، اما از دید تحلیلگران بازار حائز اهمیت هستند، زیرا نشان‌دهنده تغییر روند پس از یک دوره کاهش می‌باشند. نکته جالب توجه این است که این رشد قیمت دقیقاً پس از کاهش حدود ۱ درصدی در روزهای قبل اتفاق افتاد که ناشی از اعلامیه تهدیدآمیز اتحادیه اروپا درباره اعمال تعرفه‌های متقابل علیه آمریکا بود. این نوسانات سریع، حساسیت بالای بازار نفت به تحولات سیاسی و تجاری را به وضوح نشان می‌دهد.
۳. تأثیر تنش‌های تجاری اتحادیه اروپا و آمریکا بر بازار نفت
یکی از عوامل کلیدی که در روزهای اخیر بر بازار نفت سایه افکنده است، تشدید تنش‌های تجاری بین اتحادیه اروپا و ایالات متحده می‌باشد. اتحادیه اروپا به طور رسمی اعلام کرده است که در حال بررسی اقدامات متقابل در برابر تعرفه‌های جدید آمریکا است. این اقدام تلافی‌جویانه واکنشی به تهدیدهای اخیر دونالد ترامپ مبنی بر افزایش تعرفه‌ها بر محصولات اروپایی در صورت عدم توافق تجاری است. ضرب‌الاجل ۱ آگوست که توسط ترامپ تعیین شده است، به عنوان یک نقطه عطف در این تنش‌ها محسوب می‌شود. تحلیلگران انرژی معتقدند که در صورت تحقق این تهدیدها و تشدید جنگ تجاری، رشد اقتصادی جهانی با کندی مواجه خواهد شد که به نوبه خود تقاضا برای نفت را کاهش داده و فشار نزولی مضاعفی بر قیمت‌ها وارد خواهد کرد. این سناریو یکی از بزرگترین نگرانی‌های فعالان بازار انرژی در حال حاضر است.
۴. جزئیات توافق تجاری آمریکا و ژاپن و تأثیر آن بر نفت
در میان اخبار منفی متعدد، توافق تجاری بین ایالات متحده و ژاپن به عنوان یک نقطه روشن در فضای تجاری جهانی ظاهر شده است. دونالد ترامپ در یک کنفرانس مطبوعاتی اعلام کرد که دو کشور به یک توافق اولیه دست یافته‌اند که بر اساس آن، ژاپن متعهد شده است تعرفه ۱۵ درصدی بر برخی واردات از آمریکا را بپذیرد. علاوه بر این، توافق شامل یک بند مهم سرمایه‌گذاری است که بر اساس آن ژاپن موافقت کرده است حدود ۵۵۰ میلیارد دلار در بخش‌های مختلف اقتصاد آمریکا سرمایه‌گذاری کند. اگرچه این توافق به طور مستقیم به بازار نفت مرتبط نیست، اما از دید تحلیلگران، کاهش تنش‌های تجاری بین دو اقتصاد بزرگ جهان می‌تواند تأثیر روانی مثبتی بر بازارهای جهانی از جمله نفت داشته باشد. با این حال، بسیاری از کارشناسان هشدار می‌دهند که این توافق به تنهایی قادر به خنثی‌کردن تأثیر منفی سایر تنش‌های تجاری نیست.
۵. چشم‌انداز نامشخص اجلاس اتحادیه اروپا و چین
همزمان با تحولات مثبت در روابط آمریکا و ژاپن، چشم‌انداز اجلاس پیش‌رو بین اتحادیه اروپا و چین بسیار کمرنگ به نظر می‌رسد. این اجلاس که قرار است در روزهای آینده برگزار شود، در شرایطی برگزار می‌شود که تنش‌های تجاری بین چین و غرب به بالاترین سطح خود در سال‌های اخیر رسیده است. منابع نزدیک به مذاکرات گزارش داده‌اند که اختلاف‌نظرهای اساسی بین دو طرف وجود دارد که احتمال دستیابی به یک توافق جامع را بسیار کاهش داده است. واندا هاری، تحلیلگر ارشد بازار نفت، در این باره می‌گوید: “بازار به خوبی می‌داند که حل اختلافات بین اتحادیه اروپا و چین بسیار پیچیده‌تر از مذاکرات آمریکا و ژاپن است. در حال حاضر، هیچ نشانه مثبت قوی‌ای از امکان دستیابی به توافق وجود ندارد.” این بدبینی باعث شده است که حتی اخبار مثبت از سایر جبهه‌ها نتواند به طور کامل جو منفی حاکم بر بازار نفت را تغییر دهد.
۶. تحلیل تخصصی واندا هاری درباره تعادل عرضه و تقاضا
واندا هاری، بنیانگذار مؤسسه معتبر «واندا اینسایتس»، در تحلیل اخیر خود به بررسی دقیق تراز عرضه و تقاضای نفت پرداخته است. به گفته وی، اگرچه کاهش قیمت‌ها در سه روز متوالی متوقف شده است، اما این به معنای بازگشت ثبات به بازار نیست. هاری تأکید می‌کند: “توافق تجاری آمریکا و ژاپن اگرچه خبر خوبی است، اما به اندازه‌ای قوی نیست که بتواند روند کلی بازار را تغییر دهد. موانع موجود در مذاکرات با اتحادیه اروپا و چین بسیار اساسی‌تر هستند و تا زمانی که این تنش‌ها حل نشوند، فشار نزولی بر قیمت نفت ادامه خواهد داشت.” این تحلیلگر پیش‌بینی می‌کند که در بهترین حالت، قیمت‌ها در محدوده فعلی نوسان خواهند کرد و هرگونه رشد پایدار منوط به بهبود چشمگیر در روابط تجاری بین قدرت‌های اقتصادی بزرگ است.
۷. گفتگوی فشرده چین و اتحادیه اروپا پیش از اجلاس
در آستانه اجلاس مهم اتحادیه اروپا و چین، وزیر بازرگانی چین با همتای اروپایی خود گفتگویی طولانی و فشرده انجام داده است. بر اساس بیانیه وزارت بازرگانی چین، این مذاکرات که به صورت مجازی برگزار شد، “صریح، عمیق و سازنده” توصیف شده است. طرفین درباره گسترش همکاری‌های اقتصادی و تجاری و همچنین چالش‌های پیش‌رو بحث کرده‌اند. منابع آگاه گزارش داده‌اند که موضوع اصلی گفت‌وگوها، یافتن راه‌حلی برای اختلافات تجاری فزاینده بین دو طرف بوده است. اگرچه هیچ نتیجه ملموسی از این گفت‌وگوها اعلام نشده است، اما همین که طرفین پیش از اجلاس اصلی با یکدیگر مذاکره کرده‌اند، نشان‌دهنده اهمیت موضوع برای هر دو طرف است. تحلیلگران معتقدند که نتیجه این اجلاس می‌تواند یکی از تعیین‌کننده‌ترین عوامل برای روند آتی قیمت نفت در هفته‌های آینده باشد.
۸. گزارش هفتگی API: کاهش ذخایر نفت خام و بنزین آمریکا
مؤسسه نفت آمریکا (API) در گزارش هفتگی خود اعلام کرد که ذخایر نفت خام ایالات متحده در هفته منتهی به ۱۸ ژوئیه حدود ۵۷۷ هزار بشکه کاهش یافته است. این در حالی است که در هفته قبل از آن، ذخایر با افزایش بی‌سابقه ۱۹.۱ میلیون بشکه‌ای مواجه شده بود. همزمان، ذخایر بنزین نیز کاهشی ۱.۲ میلیون بشکه‌ای را تجربه کرده‌اند. با این حال، خبر ناخوشایند برای بازار، افزایش ۳.۴۸ میلیون بشکه‌ای ذخایر فرآورده‌های تقطیری (شامل دیزل و نفت گرمایشی) بوده است. این آمار متناقض باعث شده است که واکنش بازار به گزارش API چندان یکدست نباشد. برخی تحلیلگران معتقدند کاهش ذخایر نفت خام نشانه‌ای از بهبود تقاضاست، در حالی که افزایش ذخایر فرآورده‌های تقطیری نگرانی‌ها درباره مازاد عرضه در این بخش را افزایش داده است.
۹. تحلیل ING درباره تأثیر ذخایر بر بازار فرآورده‌های نفتی
گروه تحلیل اقتصادی ING در یادداشت ویژه‌ای به بررسی تأثیر گزارش API بر بازار پرداخته است. تحلیلگران این مؤسسه معتقدند که افزایش ذخایر فرآورده‌های تقطیری اگرچه در کوتاه‌مدت فشار نزولی بر قیمت‌ها وارد کرده است، اما در واقع می‌تواند تأثیر مثبتی داشته باشد. به گفته آن‌ها: “بازار فرآورده‌های میانی در ماه‌های اخیر با کمبود مواجه بوده است و این افزایش ذخایر می‌تواند کمی آرامش به بازار بازگرداند.” با این حال، آن‌ها در ادامه هشدار داده‌اند که موجودی کم نفت خام در بلندمدت مشکل‌ساز خواهد شد، به ویژه با توجه به پیش‌بینی‌ها درباره ورود مازاد عرضه به بازار در ماه‌های پایانی سال. این تناقض بین عرضه و تقاضا در بخش‌های مختلف زنجیره ارزش نفت، تصمیم‌گیری را برای سرمایه‌گذاران و معامله‌گران پیچیده‌تر کرده است.
۱۰. تحریم‌های احتمالی آمریکا علیه نفت روسیه
یکی از مهم‌ترین اخبار هفته جاری، اظهارات کریس رایت، وزیر انرژی ایالات متحده، درباره احتمال اعمال تحریم‌های جدید علیه نفت روسیه بوده است. رایت در مصاحبه با فاکس نیوز اعلام کرد که تحریم نفت روسیه “یک احتمال بسیار واقعی” است و هدف از این اقدام، فشار بر مسکو برای پایان دادن به جنگ در اوکراین است. این اظهارات در ادامه تهدیدهای اخیر دونالد ترامپ مطرح شده است که گفته بود در صورت عدم توافق صلح، آمریکا ممکن است ۱۰۰٪ تعرفه بر خریداران نفت روسیه اعمال کند. رایت در توضیح این سیاست گفت: «این بزرگترین فشاری است که می‌توانیم بر روسیه وارد کنیم. ما به عنوان بزرگترین تولیدکننده نفت و گاز جهان، ابزارهایی در اختیار داریم که قبلاً غیرقابل تصور بودند.» این اخبار اگرچه هنوز به مرحله اجرا نرسیده‌اند، اما به تنهایی توانسته‌اند تأثیر صعودی محدودی بر قیمت نفت داشته باشند، زیرا بازار احتمال اختلال در عرضه نفت روسیه را محاسبه می‌کند.
۱۱. تحریم‌های جدید اتحادیه اروپا علیه نفت روسیه
اتحادیه اروپا در ادامه سیاست‌های تنبیهی خود علیه روسیه، هجدهمین بسته تحریمی را تصویب کرده است که شامل کاهش بیشتر سقف قیمت نفت خام روسیه می‌شود. این تصمیم در واکنش به ادامه جنگ در اوکراین و نقض قوانین بین‌المللی توسط روسیه اتخاذ شده است. با این حال، بسیاری از تحلیلگران معتقدند که بدون مشارکت کامل آمریکا، این تحریم‌ها تأثیر محدودی خواهند داشت. یک مقام ارشد اروپایی که خواست نامش فاش نشود، به خبرگزاری رویترز گفت: «ما می‌دانیم که تحریم‌ها زمانی مؤثر خواهند بود که آمریکا نیز به طور کامل در آن‌ها مشارکت کند. در حال حاضر، به نظر می‌رسد واشنگتن ترجیح می‌دهد تمرکز خود را بر تحریم‌های ضدایرانی معطوف کند.» این شکاف در استراتژی غرب علیه روسیه، یکی از عوامل تضعیف‌کننده اثربخشی تحریم‌های بین‌المللی محسوب می‌شود.
۱۲. واکنش بازار به گزارش هفتگی ذخایر نفتی آمریکا
گزارش هفتگی مؤسسه نفت آمریکا (API) نشان داد که ذخایر نفت خام این کشور پس از افزایش بی‌سابقه در هفته قبل، این بار کاهشی ۵۷۷ هزار بشکه‌ای را تجربه کرده‌اند. این در حالی است که ذخایر بنزین ۱.۲ میلیون بشکه کاهش و ذخایر فرآورده‌های تقطیری ۳.۴۸ میلیون بشکه افزایش یافته‌اند. بازار بلافاصله به این آمار واکنش نشان داد و قیمت نفت WTI پس از یک افزایش اولیه، دوباره کاهش یافت و در محدوده ۶۵.۴۷ دلار تثبیت شد. تحلیلگران علت این واکنش دوگانه را ترکیب پیام‌های متفاوت گزارش می‌دانند. از یک سو، کاهش ذخایر نفت خام نشانه‌ای از بهبود تقاضاست، اما از سوی دیگر، افزایش ذخایر فرآورده‌های تقطیری نگرانی‌ها درباره عرضه بیش از حد در این بخش را افزایش داده است. این تناقض در داده‌ها، تصمیم‌گیری را برای معامله‌گران دشوار کرده است.
۱۳. تغییرات ساختاری در ذخایر نفتی آمریکا
بررسی دقیق‌تر آمار هفتگی ذخایر نفتی آمریکا نشان‌دهنده تغییرات ساختاری مهمی است. در حالی که ذخایر نفت خام پس از افزایش ۱۹.۱ میلیون بشکه‌ای در هفته قبل، این هفته کاهش یافته‌اند، روند سالانه همچنان افزایشی است. بر اساس محاسبات اویل‌پرایس، ذخایر نفت خام آمریکا از ابتدای سال جاری تاکنون حدود ۱۱ میلیون بشکه افزایش یافته است. این در حالی است که ذخایر بنزین کاهشی ۱.۲ میلیون بشکه‌ای را تجربه کرده‌اند که نشان‌دهنده تقاضای نسبتاً قوی در فصل رانندگی است. اما افزایش چشمگیر ذخایر فرآورده‌های تقطیری (۳.۴۸ میلیون بشکه) نگرانی‌هایی را درباره وضعیت تقاضای صنعتی ایجاد کرده است. این ترکیب پیچیده از داده‌ها، تصویر روشنی از وضعیت بازار ارائه نمی‌دهد و همین ابهام، نوسانات قیمت را تشدید کرده است.
۱۴. تهدیدهای ترامپ به روسیه و تأثیر آن بر بازار نفت
دونالد ترامپ در اظهاراتی تهدیدآمیز اعلام کرده است که اگر روسیه تا سپتامبر با یک «توافق صلح بزرگ» با اوکراین موافقت نکند، آمریکا تحریم‌های بی‌سابقه‌ای علیه خریداران نفت این کشور اعمال خواهد کرد. بر اساس این طرح، ممکن است تعرفه ۱۰۰ درصدی بر خرید نفت روسیه وضع شود. کریس رایت، وزیر انرژی آمریکا، این تهدیدها را «بزرگترین اهرم فشار ممکن» توصیف کرده است. این اظهارات در شرایطی مطرح می‌شود که ایالات متحده به عنوان بزرگترین تولیدکننده نفت و گاز جهان، از موقعیت بی‌سابقه‌ای برای تأثیرگذاری بر بازارهای جهانی برخوردار است. رایت در این باره گفت: «امروز ما قادر به انجام کارهایی هستیم که حتی پنج سال پیش غیرقابل تصور بود.» اگرچه این تهدیدها هنوز عملی نشده‌اند، اما به تنهایی توانسته‌اند نگرانی‌هایی درباره اختلال در عرضه جهانی نفت ایجاد کنند.
۱۵. افزایش عرضه جهانی نفت و تأثیر آن بر قیمت‌ها
در کنار تمام عوامل سیاسی و تجاری، افزایش عرضه فیزیکی نفت در بازارهای جهانی نیز به یکی از نگرانی‌های اصلی تبدیل شده است. دولت عراق پس از بیش از دو سال توقف، صادرات نفت از منطقه کردستان را از سر گرفته است. پیش‌بینی می‌شود این اقدام روزانه حدود ۲۳۰ هزار بشکه نفت خام اضافی به بازار تزریق کند. همزمان، گزارش‌هایی درباره افزایش تولید برخی اعضای اوپک پلاس نیز منتشر شده است. این افزایش عرضه در شرایطی اتفاق می‌افتد که نشانه‌هایی از ضعف تقاضا به ویژه از سوی چین مشاهده می‌شود. ترکیب این عوامل باعث شده است که بسیاری از تحلیلگران پیش‌بینی کنند در ماه‌های آینده با مازاد عرضه مواجه خواهیم شد که می‌تواند فشار نزولی قابل توجهی بر قیمت‌ها وارد کند. این در حالی است که تنش‌های ژئوپلیتیکی و احتمال اختلال در عرضه، تا حدی این فشار را خنثی می‌کنند.
نتیجه‌گیری
بازار نفت جهانی در هفته‌های اخیر صحنه تقابل عوامل متعدد و گاه متضادی بوده است. از یک سو، تنش‌های تجاری بین قدرت‌های اقتصادی اصلی جهان، چشم‌انداز تقاضا را تحت تأثیر قرار داده است. از سوی دیگر، تحریم‌های بین‌المللی و تنش‌های ژئوپلیتیکی، احتمال اختلال در عرضه را افزایش داده‌اند. در این میان، تغییرات ذخایر نفتی و سیاست‌های تولیدکنندگان بزرگ، بر پیچیدگی معادلات افزوده است. به نظر می‌رسد در کوتاه‌مدت، قیمت‌ها در محدوده فعلی نوسان خواهند کرد، زیرا فشارهای نزولی و صعودی تقریباً یکدیگر را خنثی می‌کنند. با این حال، در بلندمدت، نتیجه این تقابل به عواملی مانند توافق‌های تجاری بین کشورهای بزرگ، تحولات جنگ اوکراین، و سیاست‌های اوپک پلاس بستگی خواهد داشت. سرمایه‌گذاران و تحلیلگران باید خود را برای سناریوهای مختلف آماده کنند، زیرا کوچک‌ترین تحولات سیاسی می‌توانند تأثیرات بزرگی بر این بازار حیاتی داشته باشند.
