بازار خودرو در رکود به سر میبرد. خرید و فروش چندانی در این بازار وجود ندارد. اما هرگز این موضوع را فراموش نکنید ایرانیها علاقه خاصی به خودرو دارند و به محض اینکه شرایط فروش اعلام میشود برای خرید خودرو اقدام میکنند. حالا سؤال اصلی اینجاست در شرایط فعلی خودرو بخریم یا نخریم؟ کارشناسان بازار خودرو معتقدند باید نگاه سرمایهای به خودرو حذف شود. اگر مصرفکننده واقعی هستید شرایط فعلی زمان خوبی برای خرید خودرو است. چرا که شرکتهای خصوصی خودروساز شرایط مختلفی برای فروش خودرو باز کردهاند و سامانه فروش خودروهای وارداتی بزودی باز میشود.
شرایط خرید خودرو مناسب است
عمادالدین جعفری، کارشناس خودرو، با تأکید بر اینکه شرایط بازار خودرو برای خریداران فعلی مناسب است، گفت: «بسیاری از شرکتها طرحهای فروش اقساطی با شرایط ساده و بدون پیچیدگی ارائه دادهاند. برخی از این طرحها حتی بدون نیاز به ضامن و سفته اجرا میشود و تنها با چند برگ چک میتوان خودرو خرید. بنابراین فرصت خوبی برای خریداران است.» جعفری درباره قیمت خودروهای وارداتی در بازار آزاد گفت: «برخی خودروها مانند آواتار، در ابتدا با قیمتهای بسیار بالا آگهی میشدند؛ مثلاً قیمت اولیه آنها تا ۱۱ میلیارد تومان بود، اما حالا آگهیهایی با قیمت حدود 8 میلیارد تومان هم دیده میشود.»
این کارشناس بازار خودرو به احتمال کاهش بیشتر قیمتها در ماههای آینده اشاره کرد و افزود: «اگر روند فعلی ادامه پیدا کند، بازار آرام و متعادل خواهد ماند، قیمتها به واقعیت نزدیکتر میشود و شرکتها هم رفتار مشتریمدارانهتری خواهند داشت.» جعفری بر افزایش عرضه خودرو تأکید کرد و گفت: «بدون شک اگر شرکتها عرضه خودرو را افزایش دهند، زمینه برای دلالی و نوسانات بازار کمتر میشود. در این شرایط، قیمت خودروهای وارداتی به نرخهای مصوب عرضه نزدیکتر خواهد شد.» او درباره قیمت خودروهای داخلی هم توضیح داد: «اختلاف قیمت کارخانه و بازار آزاد برخی خودروهای داخلی ناشی از کمبود عرضه است. این وضعیت باعث شده این خودروها بیشتر در دست دلالها باشد و با قیمت بالاتر در بازار فروخته شوند. برای حل این مشکل باید عرضه خودرو افزایش یابد.»
خودرو؛ کالای سرمایهای نیست
علی خسروانی، کارشناس بازار خودرو درباره زمان خرید خودرو گفت: «در حال حاضر خرید خودرو بههیچوجه برای سرمایهگذاری مناسب نیست.» او تأکید کرد که خودرو مثل یخچال یا لوازم خانگی دیگر، یک کالای مصرفی است و نباید به چشم سرمایهگذاری به آن نگاه کرد. وقتی کسی واقعاً به خودرو نیاز دارد، دیگر چندان نگران وضعیت سیاسی یا نرخ ارز نیست. همانطور که هنگام خرید یخچال، کسی به مسائل اقتصادی کلان توجه نمیکند.»
زمان مناسب برای تعویض خودروها
خسروانی گفت: «در حال حاضر شرایط فروش اقساطی با تسهیلات ویژه از سوی شرکتهای تولیدکننده و واردکننده خودرو فراهم شده و همین مسأله باعث شده تا زمان مناسبی برای تعویض خودرو باشد. طرحهای اقساطی جذاب با پیشپرداختهای پایین و اقساط بلندمدت، برای مصرفکنندگان واقعی فرصت مناسبی ایجاد کرده است.»
باز شدن سامانه واردات؛ کاهش تقاضا در بازار آزاد
علی خسروانی درباره احتمال باز شدن سامانه فروش خودروهای وارداتی و تاثیر آن گفت: «احتمال باز شدن سامانه فروش خودروهای وارداتی، باعث عمیقتر شدن رکود و کاهش قیمتهای بازار خودرو میشود. وقتی سامانه باز شود، بسیاری از خریداران ترجیح میدهند ابتدا شانس خود را برای خرید از طریق سامانه امتحان کنند؛ چون برخی خودروها در سامانه ارزانتر از بازار آزاد عرضه میشوند. در این مدت، پول خریداران بلوکه میشود و تا زمان قرعهکشی و اعلام نتایج، معاملات در بازار بشدت کاهش مییابد؛ اتفاقی که به گفته او در تمام دورههای ثبتنام تکرار شده و کاملاً قابل پیشبینی است.»
خسروانی در ادامه به موضوع ظرفیتهای خالی سامانه فروش اشاره کرد و گفت: «بسیاری از خودروهای وارداتی، به دلیل نبود متقاضی کافی، از سامانه خارج میشوند. در این موارد، وزارت صمت به شرکتهای واردکننده اجازه میدهد که خودروهای باقیمانده را بهصورت آزاد در بازار عرضه کنند. در حال حاضر حدود ۷۰ درصد خودروهای عرضهشده در سامانه، تقاضای لازم را جذب نمیکنند، به همین دلیل خارج از سامانه به فروش میرسند؛ موضوعی که به یک رویه رایج تبدیل شده است.»
تغییر رفتار خریداران؛ مصرفکننده جایگزین سرمایهگذار
او در ادامه از تغییر ترکیب خریداران در بازار خودرو خبر داد و گفت: «تا پیش از این، بخش بزرگی از خریداران به قصد حفظ ارزش پول وارد بازار خودرو میشدند، اما حالا بیشتر خریداران، مصرفکننده واقعی هستند.»
خسروانی با اشاره به تصمیمات جدید دولت در زمینه واردات خودرو گفت: «واردات خودروهای کارکرده و واردات توسط ایرانیان مقیم خارج باعث کاهش تقاضای اضافی در بازار شده است.»
حرکت بازار به سمت ثبات
خسروانی معتقد است اگر روند فعلی بازار خودرو ادامه پیدا کند و بانک مرکزی نیز در حوزه ارز همکاری لازم را داشته باشد، میتوان به تعادل در بازار خودرو امیدوار بود. او گفت: «مشکل بازار خودرو نه در بخش عرضه بوده و نه در میزان واقعی تقاضا. در حال حاضر سالانه حدود یک میلیون و ۳۰۰ هزار دستگاه خودرو در کشور تولید میشود و حدود ۸۰ هزار دستگاه نیز از مسیر واردات به بازار میرسد. این میزان، نیاز مصرف واقعی بازار ایران را که بین یک میلیون و ۲۰۰ تا یک میلیون و ۳۵۰ هزار دستگاه در سال برآورد میشود، پاسخ میدهد. همچنین سیاستهایی مانند واردات خودروهای کارکرده یا واردات بدون انتقال ارز میتواند نقش مؤثری در کنترل تقاضای کاذب داشته باشد.»
به گفته این کارشناس بازار خودرو، در شرایط فعلی بازار به سمت آرامش پیش میرود، حباب قیمت در حال تخلیه است و حتی قیمت برخی خودروهای مونتاژی در بازار با نرخ کارخانه برابر شده است.