پایگاه خبری ایده روز آنلاین
شاید این مطالب برایتان مفید باشد
انسان‌ها شاید هنوز از وجود موجودات هوشمند بیرون از زمین بی‌اطلاع باشند، اما اگر چنین موجوداتی وجود داشته باشند، احتمالاً از حضور ما آگاه‌اند. پژوهشی تازه نشان داده است که سامانه‌های راداری فرودگاه‌های نظامی و غیرنظامی زمین، حضور ما را برای هر فرازمینی‌هابا توانایی دریافت این امواج آشکار می‌کنند.
آیا فرازمینی‌ها می‌توانند فرودگاه‌های زمین را تشخیص دهند؟
نتایج اولیه مطالعه‌ای که با هدایت رامیرو کیس ساید، دانشجوی دکترای اخترفیزیک در دانشگاه منچستر انجام شده، حاکی از آن است که موجودات بیگانه‌ای که تا فاصله ۲۰۰ سال نوری از زمین ساکن باشند، به‌صورت نظری می‌توانند سیگنال‌های الکترومغناطیسی نشت‌شده از مراکز بزرگ هوایی مانند فرودگاه جان اف. کندی در نیویورک و فرودگاه هیثرو در لندن را شناسایی کنند. به گفته کیس ساید رادارهای نظامی نیز قابل شناسایی هستند و به دلیل الگوی خاص خود، این سیگنال‌ها از دید ناظری با تلسکوپ‌های رادیویی قدرتمند در فاصله‌های میان‌ستاره‌ای، «آشکارا مصنوعی» به‌نظر می‌رسند.
این پژوهشگر می‌گوید: «در واقع، این سیگنال‌های نظامی بسته به مکان ناظر ممکن است از برخی موقعیت‌ها در فضا تا صد برابر قوی‌تر به‌نظر برسند. یافته‌های ما نشان می‌دهند که امواج راداری که به‌طور ناخواسته توسط هر سیاره‌ای با فناوری پیشرفته و سامانه‌ی هوایی پیچیده تولید می‌شوند، می‌توانند به‌عنوان نشانه‌ای جهانی از وجود حیات هوشمند تلقی شوند.»
با توجه به وسعت بی‌اندازه و قدمت شگفت‌انگیز کیهان، که شامل میلیاردها تریلیون سیاره و قمر است، منطقی به‌نظر می‌رسد که ما تنها موجودات هوشمند آن نباشیم. تمایل انسان برای برقراری ارتباط با موجودات بیگانه به بیش از 150 سال پیش بازمی‌گردد. نخستین تلاش جدی برای این ارتباط در سال 1974 صورت گرفت؛ زمانی که اخترشناسان سیگنالی رادیویی را از فرستنده‌ای قدرتمند در رصدخانه آرسیبو در پورتوریکو به فضا ارسال کردند. این پیام، معروف به «پیام آرسیبو»، شامل کدی باینری بود که اطلاعاتی در مورد مواد شیمیایی پایه‌ای حیات، ساختار DNA، موقعیت زمین در منظومه شمسی و حتی تصویر نمادینی از یک انسان را منتقل می‌کرد. اگر موجودی آن را دریافت کرده باشد، هنوز پاسخی نداده است.
با این حال، این موضوع دانشمندان را از ادامه جست‌وجو بازنداشته است. محققانی که در پروژه جست‌وجو برای هوش فرازمینی (SETI) فعالیت دارند، به‌صورت غیرفعال به اسکن فضا برای یافتن امواج الکترومغناطیسی می‌پردازند که منشأ طبیعی نداشته باشند. برخی نیز رویکردی فعالانه‌تر اتخاذ کرده و به‌طور عمدی پیام‌هایی را به فضا مخابره کرده‌اند، مشابه پیام آرسیبو. این اقدامات با عنوان METI (پیام‌رسانی به هوش فرازمینی) یا CETI (ارتباط با هوش فرازمینی) شناخته می‌شوند. البته همه با این کار موافق نیستند. مخالفان هشدار می‌دهند که فاش‌کردن مکان ما به بیگانگان، در صورت توانایی آن‌ها به آسیب‌رساندن، می‌تواند پیامدهای فاجعه‌باری به‌دنبال داشته باشد.
این نگرانی، ترسناک است. اما شاید ترسناک‌تر این باشد که زمین، بدون آگاهی، محل و وجود خود را به هر تمدن بیگانه‌ای که توانایی شناسایی امواج راداری را داشته باشد، اعلام می‌کند. برای فهم میزان سر و صدای سیگنال‌های زمینی، کیس ساید و همکارانش شبیه‌سازی کردند که امواج راداری فرودگاه‌ها چگونه در زمان و فضا گسترش می‌یابند و سپس تحلیل کردند که این سیگنال‌ها از ستارگانی مانند ستاره برنارد و AU میکروسکوپی تا چه میزان قابل شناسایی هستند. این دو ستاره به ترتیب در فاصله تقریبی 6 و 32 سال نوری از خورشید قرار دارند.
در این بررسی مشخص شد که سامانه‌های راداری فرودگاه‌ها، که برای کنترل ترافیک هوایی مورد استفاده قرار می‌گیرند، امواج رادیویی تولید می‌کنند که در مجموع به اندازه‌ای قوی هستند که از فاصله‌ای تا 200 سال نوری، با تلسکوپ‌هایی مشابه تلسکوپ رادیویی گرین بنک در ویرجینیای غربی، توسط بیگانگان قابل دریافت باشند. این فاصله بسیار زیاد است. نزدیک‌ترین سیاره‌ی بالقوه قابل سکونت در خارج از منظومه شمسی (پروکسیما قنطورس b) در فاصله‌ای کمی بیش از 4 سال نوری قرار دارد، و رسیدن به آن با پیشرفته‌ترین فضاپیماهای کنونی ده‌ها هزار سال به‌طول می‌انجامد. سیگنال‌های ناشی از رادارهای نظامی، هرچند ضعیف‌ترند، اما به‌دلیل تمرکز و جهت‌دار بودن، الگوی مصنوعی آشکاری مشابه پرتو فانوسی که آسمان را جارو می‌کند، ایجاد می‌کنند.
چه مدت طول می‌کشد فرازمینی‌ها فرودگاه‌های زمین را تشخیص دهند؟
با این حال باید توجه داشت که رسیدن سیگنال‌ها به هر تمدن بیگانه‌ای در فاصله ۲۰۰ سال نوری، هنوز سال‌ها زمان می‌برد. زیرا تنها از دهه ۱۹۵۰ به این‌سو است که فرودگاه‌ها و فعالیت‌های نظامی، سیگنال‌هایی با این قدرت را منتشر می‌کنند؛ بنابراین، در حال حاضر حداکثر بردی که در آن بیگانگان می‌توانند این سیگنال‌ها را شناسایی کنند، حدود ۷۵ سال نوری در هر جهت است. اما نتیجه مطالعه پابرجاست؛ بیگانگان ساکن سیاره‌ای در فاصله ۲۰۰ سال نوری، باید قادر به دریافت این سیگنال‌ها باشند، هرچند این اتفاق تا ۱۲۵ سال دیگر رخ نخواهد داد.
به گفته کیس ساید، درک اینکه موجودات هوشمند فرازمینی چگونه می‌توانند از وجود ما آگاه شوند، می‌تواند راهنمایی برای نحوه جست‌وجوی ما نیز باشد. شناسایی و تحلیل نشانه‌های فناورانه سیاره خود، می‌تواند به اخترشناسان نشان دهد که در سایر سیارات به‌دنبال چه نشانه‌هایی بگردند. بنا بر اظهارات مایکل گرت، استاد اخترفیزیک دانشگاه منچستر و از پژوهشگران این پروژه «ما همزمان درک ارزشمندی از چگونگی حفاظت از طیف رادیویی برای ارتباطات و طراحی رادارهای آینده به‌دست می‌آوریم». او افزود: «روش‌هایی که برای مدل‌سازی و شناسایی این سیگنال‌های ضعیف توسعه داده‌ایم، در حوزه‌های اخترشناسی، دفاع سیاره‌ای و حتی نظارت بر تأثیر فناوری انسانی بر محیط فضایی نیز قابل کاربرد هستند.»
کیس ساید در پایان گفت: «به این ترتیب، کار ما همزمان به تلاش علمی برای پاسخ به پرسش آیا ما تنها هستیم؟ و همچنین به اقدامات عملی برای مدیریت اثرات فناوری بر زمین و فراتر از آن یاری می‌رساند.»
