نبرد نابرابر با آتش و قاچاق چوب در جنگل‌های هیرکانی/ تغییر تاکتیک قاچاقچیان به “زغال‌سوزی”

به گزارش خبرگزاری تسنیم از گرگان، در کمربند شمال ایران، استان گلستان همچون نگینی سبز و زمردین، واپسین بازمانده‌های جنگل‌های هیرکانی، این موزه زنده و طبیعی دوران سوم زمین‌شناسی را در آغوش کشیده است. این جنگل‌ها، کهن‌ترین عرصه‌های جنگلی جهان محسوب می‌شوند و تنها میراث طبیعی ایران هستند که در فهرست جهانی یونسکو به ثبت رسیده‌اند.

این اکوسیستم منحصربه‌فرد، نه تنها یک شاهکار زیبایی‌شناختی، بلکه یک زیرساخت حیاتی و استراتژیک برای بقای کشور است. جنگل‌های هیرکانی نقش غیرقابل انکاری در تأمین آب شیرین، تولید اکسیژن، تعدیل آب‌وهوا، حفاظت از خاک در برابر فرسایش و حفظ ذخایر ژنتیکی منحصربه‌فرد ایفا می‌کنند.

با این حال، پشت این چهره سبز و آرام، یک نبرد خاموش و نفس‌گیر در جریان است. نبردی نابرابر میان مدافعان دلسوز این عرصه‌های ملی و افرادی که برای منافع کوتاه‌مدت شخصی، دست به تخریب و غارت این سرمایه‌های بی‌جانشین می‌زنند. قاچاق چوب، تغییر کاربری غیرقانونی اراضی، آتش‌سوزی‌های عمدی و غیرعمد و چرای بی‌رویه دام تنها بخشی از تهدیداتی هستند که هر لحظه، تیشه به ریشه این میراث کهن می‌زنند.

در این میان، یگان حفاظت منابع طبیعی، به عنوان خط مقدم این دفاع، با چالش‌هایی عظیم و چندبعدی روبرو است. کمبود شدید نیروی انسانی مجهز، فرسوده بودن ناوگان خودرویی، محدودیت‌های قانونی در برخورد با متخلفان، و نبود تجهیزات مدرن نظارتی و حفاظتی، تنها بخشی از موانعی است که کار این نگهبانان گمنام طبیعت را به اقدامی قهرمانانه و پرخطر تبدیل کرده است. از سوی دیگر، تقاضای سیری‌ناپذیر بازار برای چوب و محصولات جنگلی، قاچاق را به کسب‌وکاری پرریسک اما پر سود مبدل ساخته که به سادگی قابل مهار نیست.

موضوعی که سرهنگ عیسی گلبینی‌مفرد فرمانده یگان حفاظت منابع طبیعی گلستان نیز به آن اشاره کرده و معتقد است  در کار ضعف‌های ساختاری که در زمینه حفاظت و حراست از عرصه‌های ملی وجود دارد باید به بازدارنده نبودن مجازات‌ها هم اشاره کرد. در این گفت‌وگو بخشی از این مسائل مطرح شده است که در ادامه می‌خوانید:

تسنیم: بر اساس آمارهای میدانی، وضعیت کنونی گشت‌زنی و پایش در عرصه‌های طبیعی استان چگونه است؟

پاسخ: هر روز صبح که آمار عملکرد را مرور می‌کنم، با اعداد و ارقامی روبرو می‌شوم که حکایت از حجم گسترده مأموریت‌ها دارد. به طور متوسط در هر روز 61 دستگاه خودرو در حال گشت‌زنی هستند که از این تعداد، تنها 32 دستگاه خودروی سازمانی ماست و مابقی استیجاری هستند. علاوه بر این، موتورسواران ما به صورت زوجی در حال گشت‌زنی هستند و در موارد ضروری، نیروهای پیاده نیز وارد عمل می‌شوند. در شش ماه نخست امسال، روزانه به طور متوسط 39 فقره عملیات میدانی داشته‌ایم.

تسنیم: در حوزه اجرای احکام قضایی چه اقداماتی صورت گرفته است؟

پاسخ: از سال گذشته با پیگیری‌های مستمر خود سازمان و همکاری دستگاه قضا، توانستیم احکام معوق را که 127 فقره بود به 56 فقره کاهش دهیم. در 6 ماه اول امسال، تنها پنج تا شش فقره حکم اجرا نشده باقی مانده که یکی از آنها مربوط به یک پرونده سنواتی بود و بالاخره با پیگیری‌های انجام شده، موفق به اجرای آن شدیم. در مجموع 169 فقره حکم را اجرا کرده‌ایم که حاصل آن بازگرداندن 631 هکتار و 86 صدم هکتار از عرصه‌های طبیعی به بیت‌المال بوده است.

تسنیم: آمارهای تخلفات و کشفیات چه تحولاتی داشته است؟

پاسخ: باید بگویم نوع تخلفات نسبت به سال‌های قبل تغییر پیدا کرده است. امروز قاچاق چوب صنعتی بسیار ناچیز و انگشت‌شمار شده، اما در مقابل با پدیده کوره‌های زغال غیرمجاز مواجهیم. متخلفان از درختان خشکیده و ریشه‌ها سوءاستفاده می‌کنند و آنها را به زغال تبدیل می‌کنند. در شش ماه نخست 258 پرونده کشفیات داشتیم که نسبت به سال قبل 28 درصد افزایش نشان می‌دهد.

تسنیم: وضعیت آتش‌سوزی‌ها در عرصه‌های طبیعی چگونه بوده است؟

پاسخ: از اسفندماه امسال با 146 فقره آتش‌سوزی مواجه بودیم که این آمار نسبت به سال گذشته 105 درصد افزایش داشته است. مساحت درگیر در آتش‌سوزی‌ها 151 هکتار بوده که 54 درصد افزایش را نشان می‌دهد. کاهش بارندگی و رطوبت باعث این افزایش شده است. یک مورد در حاجی‌لنگ داشتیم که 69 هکتار از مراتع ما را سوزاند. با وجود استفاده از بالگرد، به دلیل شرایط سخت منطقه، نتوانستیم از بالگرد دارای بسکت آبی استفاده کنیم و نیروها را به صورت پیاده به بالادست انتقال دادیم و دستی اقدام به خاموش کردن آتش کردیم.

تسنیم: مهم‌ترین چالش‌های پیش‌روی یگان حفاظت چیست؟

پاسخ: کمبود نیروی انسانی بزرگترین مشکل ماست. در قرارداد طرح تنفس 380 نفر نیرو داشتیم که به اضافه 35 نفر در طرح صیانت ملی، مجموعاً 415 نفر می‌شوند. علاوه براین 120 نفر نیروی رسمی و مابقی نیروهای شرکتی هستند. این در حالی است که ما باید از 800 هزار هکتار مرتع و 512 هزار هکتار جنگل حفاظت کنیم. نیروهای شرکتی ما با وجود انجام کار حاکمیتی، فاقد کارت ضابطیت هستند و با دست خالی با متخلفان برخورد می‌کنند.

تسنیم: برای توانمندسازی نیروها و تجهیز یگان چه اقداماتی انجام داده‌اید؟

پاسخ: با بودجه 720 میلیون تومانی توانستیم دوربین روی البسه، دوربین ثبت وقایع خودرویی، افشانه و شوکر و دستبند تهیه کنیم. سیستم GPS روی خودروهای شرکتی نصب شده و قابل رصد هستند. همچنین پروژه راه‌اندازی بی‌سیم‌های دیجیتال را آغاز کرده‌ایم که ابتدا در غرب استان و سپس به سمت مرکز در حال گسترش است. در حال راه‌اندازی بانک اطلاعات متخلفان نیز هستیم تا سوابق تخلفات متعدد هر فرد در دسترس باشد.

انتهای پیام/