سیستم موقعیتیاب جهانی یا GPS به بخشی جداییناپذیر از فناوری مدرن تبدیل شده است. اما این فراگیری گسترده آن را به یک هدف آسیبپذیر برای حملات سایبری تبدیل کرده. پدیدهای به نام جمینگ یا اسپوفینگ GPS میتواند سیگنالها را مختل کرده و اطلاعات مکانی کاملا اشتباهی را به کاربران نمایش دهد. این مشکل در جریان تنشهای نظامی اخیر در منطقه به اوج خود رسید و بسیاری از کاربران گزارش دادند که موقعیت مکانی آنها به شدت نادرست است.
چرا امنیت GPS در خاورمیانه به یک دغدغه تبدیل شده است؟
شرکت SandboxAQ که در زمینه فناوریهای کوانتومی و هوش مصنوعی فعالیت دارد از نمونه اولیه یک سیستم جدید به نام AQNav رونمایی کرده است. این فناوری به جای اتکا به ماهوارهها از میدان مغناطیسی زمین برای مسیریابی استفاده میکند. این سیستم درست مانند پرندگان مهاجر با استفاده از سنسورهای کوانتومی و نرمافزارهای هوش مصنوعی پیشرفته، سیگنالهای مغناطیسی زمین را برای تعیین مسیر دقیق دریافت میکند.لوکا فرارا مدیر واحد ناوبری این شرکت میگوید خلبانان باید بتوانند به سیستمهای ناوبری خود اعتماد کنند. وقتی این اعتماد وجود داشته باشد استرس و بار شناختی آنها کاهش مییابد و دیگر نگران از دست دادن سیگنال GPS نخواهند بود. نکته مهم این است که AQNav برخلاف GPS به اینترنت، فضای ابری یا ماهوارهها متصل نمیشود و این موضوع امنیت آن را به شکل چشمگیری افزایش میدهد.
آینده مسیریابی: از آسمان نظامی تا پروازهای تجاری
این فناوری جایگزین GPS در خاورمیانه، آزمایشهای سخت و واقعی را با موفقیت پشت سر گذاشته است. شرکت Acubed که زیرمجموعه ایرباس است در بیش از ۱۰۰ پرواز آزمایشی در شرایط و جغرافیای مختلف، این سیستم را تست کرده است. نتایج نشان میدهد که عملکرد AQNav به طور مداوم از استانداردهای اداره هوانوردی فدرال آمریکا بهتر بوده است. در این آزمایشها، سیستم بیش از ۴۴ هزار کیلومتر را بدون اتکا به GPS با موفقیت طی کرد.
تیم توسعهدهنده اکنون به دنبال شرکای جدیدی در بخش هوافضای منطقه خلیج فارس است تا آزمایشهای بیشتری انجام دهد. با توجه به حضور قدرتمند کشورهای این منطقه در هوانوردی تجاری، این همکاری میتواند نقش مهمی در آینده این فناوری ایفا کند. انتظار میرود این سیستم ابتدا توسط آژانسهای دفاعی و امنیت ملی و سپس توسط شرکتهای تجاری مورد استفاده قرار گیرد. این گام میتواند آغازگر عصری جدید در مسیریابی هوایی باشد.