مادهای غیرممکن در نتیجه انفجار هستهای
شبهکریستال نوعی ماده بسیار نادر است که تنها در شرایط محیطی به شدت افراطی تشکیل میشود؛ شرایطی که در زمین به ندرت رخ میدهد.
به گفته “تری والاس”، ژئوفیزیکدان آزمایشگاه ملی لسآلاموس، تشکیل شبهکریستالها نیازمند شوک، دما و فشارهای شدید ناشی از رویدادهای تراژیکی مانند یک انفجار هستهای است. این امر، مادهای را خلق میکند که ساختار اتمی غیرمعمول آن، برخلاف کریستالهای معمولی، هرگز در فضای سهبعدی تکرار نمیشود.
تفاوت شبهکریستالها با کریستالهای معمولی
کریستالهای شناختهشدهای مثل نمک یا الماس، اتمهایی با نظم و تکرار در ساختار سهبعدی دارند؛ اما شبهکریستالها این قانون را نقض میکنند. اتمهای آنها در الگوی غیرتکراری و پیچیدهای قرار گرفتهاند که زمانی در علم غیرممکن تصور میشد. در سال ۱۳۶۲، شبهکریستالها برای نخستین بار شناخته شدند و امروز میدانیم که تحت فشارهای شدید، حتی در رویدادهایی چون برخورد شدید شهابسنگها، امکان تشکیل آنها وجود دارد.
کشف شبهکریستال در نمونه ترینیتیت قرمز
تحقیقاتی تازه به سرپرستی “لوکا بیندی”، زمینشناس دانشگاه فلورانس ایتالیا، تأیید کرده است که این شبهکریستالها در نمونههای کمیاب ترینیتیت قرمز یافت میشوند؛ مادهای رنگی که از سیمهای مسی بخار شده و به داخل ترینیتیت سبزرنگ متراکم شده است. با استفاده از ابزارهایی همچون میکروسکوپ الکترونی اسکن و پراش اشعه ایکس، تیم موفق به کشف شبهکریستالی با تقارن چرخشی پنجگانه در دانهای به قطر چند میکرون شدهاند. این ماده خارقالعاده از ترکیب سیلیکون، مس، کلسیم و آهن ساخته شده و پیچیدگی ساختاری آن، دانشمندان را شگفتزده کرده است.
آینده تحقیق روی شبهکریستالهای حاصل از انفجار هستهای
هنوز دانشمندان نمیدانند که عوامل محیطی دقیق چگونه شبهکریستالها را در این شرایط ویژه پدید میآورند. به گفته “تری والاس”، روزی مهندسان و دانشمندان اسرار آن را کشف خواهند کرد و چشماندازهای جدیدی نسبت به ماهیت چنین انفجارهای هستهای باز خواهند شد. این دانش، میتواند درک کاملتری از زیانها و اثرات آزمونهای هستهای ارائه دهد؛ دانشی که میتواند تحولاتی مثبت در شناخت تکنولوژیهای مرتبط ایجاد کند.