سیاست فیلترینگ باید بازنگری شود

مصطفی پوردهقان، نماینده اردکان و عضو هیات رئیسه کمیسیون صنایع مجلس شورای اسلامی، در گفت‌وگو با همشهری آنلاین با اشاره به لزوم بازنگری در سیاست‌های فیلترینگ کشور گفت: تجربه بیش از دو دهه فیلترینگ در ایران به‌روشنی نشان داده که این سیاست نتوانسته به اهداف اولیه خود دست پیدا کند و در عوض پیامدهای ناخواسته و زیان‌باری برای جامعه به همراه داشته است.

وی افزود: اجرای فیلترینگ عملاً هزینه‌های اقتصادی قابل‌توجهی بر دوش خانوارها گذاشته است، زیرا با گسترش استفاده از فیلترشکن‌ها، بخش بزرگی از مردم ناگزیر به پرداخت هزینه‌های اضافی برای دسترسی به خدمات پایه ارتباطی شده‌اند. از سوی دیگر، هدف اصلی این سیاست یعنی حفظ امنیت اخلاقی و اجتماعی نیز به‌دلیل رواج ابزارهای دور زدن فیلتر، عملاً به نتیجه‌ای معکوس انجامیده است.

پوردهقان تصریح کرد: امروز نوجوانان و کاربران در هر سنی از طریق فیلترشکن‌ها به فضاهایی دسترسی دارند که اساساً قرار بود از آنها مصون باشند. این وضعیت در عین حال بستر مناسبی برای گسترش بدافزارها، نفوذهای سایبری و تهدیدهای امنیتی فراهم کرده است. به بیان روشن‌تر، ما در ازای مسدود کردن پلتفرم‌هایی مانند تلگرام، دروازه‌های کشور را به روی صدها درگاه ناشناخته و ناامن گشودیم.

وی ادامه داد: این همان پارادوکسی است که سیاست فیلترینگ را از درون تهی کرده و آن را به تجربه‌ای شکست‌خورده بدل ساخته است. در شرایطی که فیلترینگ عملاً ناکارآمد شده و اقتصاد پنهان فروش فیلترشکن و پروکسی منافعی چند ده‌هزار میلیارد تومانی برای برخی ایجاد کرده، نمی‌توان انتظار داشت که این فضا خودبه‌خود اصلاح شود.

عضو فراکسیون هوش مصنوعی مجلس تأکید کرد: مقابله با چنین منافع کلانی نیازمند تصمیمی شجاعانه از سوی حاکمیت است تا این چرخه معیوب متوقف شود و مسیر تازه‌ای برای حکمرانی هوشمند در فضای مجازی گشوده شود.

وی با اشاره به تغییر رفتار کاربران گفت: امروز مردم، فارغ از سیاست‌گذاری‌های رسمی، زیست رسانه‌ای خود را در پلتفرم‌هایی چون تلگرام، اینستاگرام، واتساپ و یوتیوب تعریف کرده‌اند و نادیده گرفتن این واقعیت، تنها شکاف میان مردم و سیاست‌گذاران را عمیق‌تر می‌کند. بنابراین راه پیش‌رو نه اصرار بر محدودسازی‌های ناکارآمد، بلکه تعامل هوشمندانه با پلتفرم‌ها و تعریف چارچوب‌های حقوقی و فنی روشن برای فعالیت آنهاست.

پوردهقان خاطرنشان کرد: می‌توان با گفت‌وگو و توافق با پلتفرم‌های جهانی، چارچوب‌هایی مشخص برای رعایت ملاحظات امنیتی و اخلاقی کشور تعیین کرد و در کنار آن، زیرساخت‌های بومی و بخش خصوصی داخلی را تقویت نمود تا زمینه رقابت واقعی فراهم شود. تا زمانی که خدمات داخلی از کیفیت و جذابیت لازم برخوردار نباشند، طبیعی است که مردم به استفاده از پلتفرم‌های جهانی ادامه دهند.

وی در پایان گفت: اصلاح وضعیت کنونی فضای مجازی و عبور از دوگانه فیلتر و رفع فیلتر، تنها با اتخاذ رویکردی جامع‌نگر، آینده‌نگر و مبتنی بر واقعیت‌های اجتماعی ممکن است. حاکمیت باید با بازنگری در سیاست‌های گذشته، راهی تازه برای حکمرانی کارآمد، امن و در عین حال پاسخ‌گو به نیاز مردم در عرصه دیجیتال بگشاید.