پایگاه خبری ایده روز آنلاین
کتاب، همواره همدم و راهنمای انسان‌های فرهیخته بوده است، و چه کسی بهتر از رهبر فرزانه انقلاب، که از نوجوانی دلداده‌ی کتاب و مطالعه بوده و این عشق را تا امروز، در طول سال‌ها رهبری و مدیریت کشور، به شاخصی برای رشد و تعالی فرهنگی تبدیل کرده است، می‌تواند الگوی عملی این مسیر باشد. از شور نوجوانی در مطالعه کتاب‌ها گرفته تا تقریظ‌های حکیمانه بر آثار ارزشمند ادبی و عرصه‌های مختلف مقاومت، همه جلوه‌ای از عمق مطالعه و اشراف بی‌نظیر ایشان بر حوزه‌های مختلف علم، فرهنگ و هنر است. دقت نظر، حافظه شگفت‌آور و توجه به جزئیات در بیانات و دیدارهای ایشان، همواره مسیر و انگیزه‌ای برای نویسندگان، شاعران، ناشران و فعالان فرهنگی کشور بوده است؛ چرا که یک نکته یا اشاره رهبر، گاه منشأ تحولات فرهنگی و ادبی گسترده‌ای می‌شود.به همین مناسبت، در هفته کتاب، با سید محمد حسینی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی دولت دهم، معاون پارلمانی رئیس‌جمهور شهید، نماینده پیشین مجلس شورای اسلامی و استاد دانشگاه تهران، به گفت‌وگو نشستیم تا از نزدیک خاطرات و تجربه‌های خود از تعامل با رهبر انقلاب در حوزه کتاب و نشر را بازگو کند. گفت‌وگویی که هم نگاهی به پشت صحنه تلاش‌های فرهنگی کشور دارد و هم تصویری از تأثیر شگرف عشق و دلدادگی رهبر انقلاب به کتاب بر جریان ادبیات و نشر ایران ارائه می‌دهد.
مواجهه با شخصیتی که زندگی‌اش وقف مطالعه بود
فارس: شما طی سال‌هایی که در دولت دهم میزبان رهبر انقلاب در نمایشگاه کتاب بودید، از نزدیک فضای این بازدیدها را مشاهده می‌کردید. به نظر شما آن احاطه و دقت نظر ایشان در حوزه کتاب چگونه در رفتار و واکنش اصحاب نشر منعکس می‌شد؟
در ۴ سال دولت دهم هر ساله این توفیق نصیب شد که به عنوان وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی میزبان رهبر فرزانه انقلاب در نمایشگاه بین‌المللی کتاب باشم و از نزدیک شاهد احاطه و اشراف فوق‌العاده حضرت آقا به حوزه‌های مختلف کتاب و نشر باشم. دقت نظر ایشان به گونه‌ای بود که بعضاً نویسندگان، مترجمان و ناشران از نقطه‌نظرات، سوالات و راهنمایی‌های ایشان که حاکی از گستردگی مطالعات و حافظه‌ی قوی بود، شگفت‌زده می‌شدند.اینکه با وجود درگیری در مبارزات و تحمل زندان و تبعید قبل از انقلاب و مهم‌تر از آن مسئولیت‌های خطیر بعد از انقلاب و اشتغالات فراوان، چگونه توفیق این حجم از مطالعه را دارند، برای همگان معمایی حل‌نشدنی است، به‌ویژه زمانی که با دیگر مدیران ارشد نظام و یا با سران دیگر کشورها مقایسه می‌شود، که البته «قیاس مع‌الفارق» است!رهبر عزیز در بازدید از نمایشگاه چند ساعت وقت می‌گذاشتند و با حوصله کتاب‌ها به‌خصوص تازه‌های نشر را ملاحظه می‌کردند. علاوه بر خوش‌وبش با صاحبان غرفه و تشویق آنان به نشر کتاب‌های مفید و ارزنده، بعضاً پرسش‌هایی مطرح می‌کردند که چه‌بسا آنان در پاسخ می‌ماندند! برای نمونه چاپ جدید کتاب بینوایان با چاپ‌های قبل چه فرقی دارد که حجم آن زیاد یا کم شده است؟
گاهی خاطره‌ای دلنشین از زمان مطالعه کتاب یا نویسنده آن که به سال‌ها قبل و حتی به قبل از انقلاب برمی‌گشت تعریف می‌کردند و یا نقد و اشکالی بر کتابی مطرح می‌کردند که نشانگر نگاه ژرف و صائب ایشان بود.صاحبان غرفه‌ها، این بازدید را یک برنامه تشریفاتی و رسمی قلمداد نمی‌کردند که بالاترین مقام کشور صرفاً برای نشان دادن اهمیت کتاب و ترغیب مردم به مطالعه در نمایشگاه حضور پیدا کرده است بلکه انگار با شخصیتی خبره مواجه هستند که تمام وقتش متمرکز بر مطالعه و کتاب است و حالا آنان باید بتوانند کارنامه یک‌ساله‌ی نشر خود را توضیح دهند و عملکرد مثبت و سازنده خود را تبیین کنند.گاهی یک نکته و اشاره حضرت آقا به ناشران و مدیران حوزه کتاب منشأ یک سری اقدامات و برنامه‌ها و یا اصلاح رویه‌ها می‌شد؛ مثلاً وقتی ایشان بر ظرایف خط زیبا و ماندگار مرحوم کاتب نیریزی اشاره کردند، یک همایش در معرفی و تجلیل از این هنرمند خوشنویس و خادم قرآن در زادگاهش نیریز برگزار کردیم که آثار فرهنگی خاص خود را به همراه داشت و با استقبال مردم به‌ویژه جوانان مواجه شد.
دیدار صمیمی ناشران با رهبر انقلاب و تأکید ویژه بر گره‌گشایی از مشکلات نشر
در سال‌های مسئولیت شما، رهبری چه نکاتی درباره وضعیت نشر و دغدغه‌های ناشران مطرح کردند؟ آیا نمونه‌ای از این توجه‌ها به‌خصوص در آن سال‌ها دارید؟
ایشان در سال ۱۳۹۲ علاوه بر بازدید از تعدادی از غرفه‌ها، نشستی صمیمی با ناشران در نمایشگاه داشتند که چند نفر از عزیزان ناشر مشکلات و راهکارهای خود را مطرح کردند و در پایان رهبر حکیم انقلاب بر حل مشکلات آنان از جمله تأمین کاغذ مورد نیاز تأکید کردند چون با فعالیت به‌موقع ناشران است که چاپ و توزیع کتاب در سراسر کشور صورت می‌گیرد.در دولت دهم برای اولین بار هماهنگ شد که کتابداران سراسر کشور دیداری با مقام معظم رهبری در حسینیه امام خمینی داشته باشند. این دیدار نقش بسزایی در افزایش انگیزه کتابداران و اهتمام بیشتر آنان به کارشان داشت و بیانات رهبری در این دیدار راهنمای عمل آنان قرار گرفت.برنامه‌ی سالانه دیگری که حاکی از عنایت رهبری به کتاب و شعر و ادب بود، نشست هر ساله با شاعران در شب ۱۵ رمضان مصادف با ولادت امام مجتبی (ع) بود که مردم در جریان هستند و خواص نیز به نکات دقیق و ظریفی که راجع به برخی اشعار می‌گفتند واقف می‌باشند. معمولاً یکی دو ساعت مانده به اذان مغرب در جمع شاعران حضور می‌یافتند و آنان نیز تک‌تک با شور و شوق زائدالوصف کتاب‌های جدید خود را تقدیم می‌کردند و توضیحاتی می‌دادند و حضرت آقا نیز متناسب با هر موضوع نکته‌ای درس‌آموز می‌فرمودند.
این محفل انس و صفا که به نماز و افطاری و سپس شعرخوانی ختم می‌شد، بدون شک بهترین مشوق برای شاعران و ادیبان از استان‌های گوناگون بود که با جدیت و دلگرمی بیشتر کار ارزشمند ادبی خود را دنبال کنند و دچار رکود و رخوت یا دلسردی از کار فرهنگی نشوند.
توصیه مهم رهبر انقلاب به نویسندگان کتب دفاع مقدس
بر این باورم که فضل الهی شامل حال رهبری شده که از دوره نوجوانی عاشق کتاب بوده و تاکنون هزاران کتاب در موضوعات مختلف مطالعه کرده‌اند، در حاشیه برخی از آنها مطالبی یادداشت و تعدادی از آنها را به جامعه معرفی نموده‌اند و تعداد قابل توجهی را هم به کتابخانه‌ها اهدا کرده‌اند؛ از جمله به کتابخانه مهدیه مسجد امام خمینی رفسنجان که قبل از انقلاب در آنجا منبر می‌رفتند و روح مبارزه علیه رژیم ستم‌شاهی را در مردم و جوانان می‌دمیدند.در احیای فرهنگ ایثار و شهادت، بلاشک بزرگ‌ترین و مؤثرترین فرد برای ترغیب اصحاب قلم جهت نگارش آثاری پیرامون دفاع مقدس، شخص رهبری است که بر ده‌ها کتاب در این زمینه تقریظ نوشته‌اند که با همین نوشته‌ها و کتاب‌ها در آن ایام نمایشگاهی جذاب برپا شد.
حدود ۸ سال قبل که به اتفاق پیشکسوتان دفاع مقدس و مسئولان بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس، خدمت رهبر فرزانه رسیدیم و رئیس بنیاد گزارشی از رشد چندبرابری تولید کتاب و دیگر محصولات فرهنگی و هنری پیرامون خاطرات و رخدادهای جنگ ارائه کرد، حضرت آقا ضمن تشکر سخنانی به این مضمون فرمودند که «به این مقدار از رشد بسنده نکنید؛ تولید آثار باید صد برابر شود» که تحقق این مطالبه‌ی رهبری نیازمند همتی والا، عزمی جزم و اراده‌ای استوار است.در تمامی دیدارها با دست‌اندرکاران کنگره شهدا در استان‌ها، بیت‌الغزل سخنان ایشان توجه و تمرکز جدی بر تدوین کتاب‌ها و آثار هنری جذاب و پرمحتوا است تا خوانندگان جوان که در زمان جنگ تحمیلی ۸ ساله حضور نداشتند، بتوانند واقعیت‌ها و رویدادهای جنگ و روحیه رزمندگان را همچون رزمندگان عملیات‌ها و راویان حماسه‌ها به درستی درک کنند.
نگاه موشکافانه رهبر انقلاب به تاریخ و فرهنگی
در مراسم بزرگداشت شخصیت‌های فرهنگی و تاریخی، نظرات رهبری چه نقشی در کیفیت این همایش‌ها داشت؟ همچنین در مواجهه با شخصیت‌های تاریخی و مفاخر، معمولاً چه نوع دقتی نظر شما را جلب می‌کرد؟
در برگزاری مراسم تجلیل از مشاهیر و مفاخری نظیر سید نعمت‌الله جزائری، میرزا کوچک‌خان سردار جنگل و دیگر عالمان و اندیشمندان و یا بزرگانی که در قید حیات بودند مثل استاد حمید سبزواری و مشفق کاشانی سعی می‌کردیم قبل از مراسم خدمت رهبری برسیم و گزارشی از پژوهش‌ها و آثار تدوین‌شده درباره آن شخصیت و دیگر اقدامات را ارائه کنیم و سخنان ژرف و عالمانه ایشان را در آغاز همایش منتشر نماییم. دقت نظر حضرت آقا به وضوح نشانگر تحقیق و مطالعات گسترده درباره مباحث تاریخی و نقش‌آفرینی این شخصیت‌ها بود که گاه ناچار می‌شدیم چند ماهی برگزاری مراسم را به تأخیر بیندازیم تا محورهای جدیدی را که مطرح می‌کردند و به ذهن متخصصان و پژوهشگران نرسیده بود، بیشتر مورد کنکاش و بررسی قرار گیرد تا محتوای همایش از جامعیت بیشتری برخوردار شود.
شناخت موشکافانه تاریخ ایران، منطقه و جهان از دیگر خصال ارزنده رهبری است که حاصل ده‌ها سال مطالعه در عرصه‌های مختلف است. در سفرهایی که رهبری به استان‌ها داشتند و در مورد تاریخ هر استان و شهرستان و مردان بزرگ آن دیار سخن می‌گفتند، جلوه‌هایی از وسعت اطلاعات و تحلیل‌های خردمندانه ایشان آشکار می‌شد که ای کاش الگوی مدیران ارشد نظام قرار می‌گرفت تا بعضاً فی‌البداهه و سطحی سخن نگویند، بلکه همواره در کنار اقدامات اجرایی، بر دانش خود بیفزایند تا منشأ تصمیمات حکیمانه باشند.
تذکر ویکتور هوگویی رهبرانقلاب به سعد حریری
در دیدار با رؤسای کشورها، رهبری بعضاً به نکاتی درباره آن کشور اشاره می‌کنند که برای آنان تازگی دارد و جلب توجه می‌کند و این موارد که متعدد هم هست دلیل دیگری بر مطالعات وسیع ایشان است.یک نمونه از این نکته‌های لطیف را طارق متری وزیر فرهنگ لبنان از دیدار ۸ آبان سال ۸۹ سعد حریری نخست‌وزیر وقت لبنان و هیئت همراه با رهبری روایت کرد که پس از طرح موضوع خلع سلاح حزب‌الله توسط حریری، رهبر انقلاب به رمان گوژپشت نتردام نوشته ویکتور هوگو اشاره کردند، داستان زنی زیبا و دلربا به نام اسمرالدا در پاریس که صاحبان قدرت و ثروت در پی او بودند و او برای دفاع از خود همواره خنجری تیز به همراه داشت. پس از اشاره به این حکایت، گفتند: لبنان مانند این زن زیباست، عروس دریای مدیترانه است، همه کشورها آن را می‌خواهند و اسرائیل تهدیدی برای آن است، سلاح حزب‌الله مانند خنجر اسمرالدا است. این تشبیه رهبری از ساعت‌ها بحث، مجادله، تحلیل سیاسی و ارائه‌ی ادله نافذتر بود، به‌گونه‌ای که بعد از آن طرف مقابل حرف معقول و استدلال قابل قبول و منطقی برای طرح و ادامه بحث در این خصوص نداشت.
وقتی از افول قدرت غرب سخن می‌گوید امپراتوری به‌ظاهر ابرقدرت و شکست‌ناپذیر را به کشتی تایتانیک تشبیه می‌کند که در اوج ناباوری، بتدریج غرق شد و به اعماق دریا فرو رفت و این تمثیل برای همگان ملموس، عینی و قابل فهم و باور است و از صدها دلیل سیاسی، اقتصادی و اجتماعی تأثیرگذارتر است. بی‌جهت نیست که خانم کاندولیزا رایس وزیر امور خارجه و مشاور ارشد جورج بوش درباره نفوذ کلام رهبری می‌گوید: نقشه‌هایی را که بهترین ذهن‌ها، با صرف بیشترین بودجه‌ها در زمانی بسیار طولانی کشیده و مجریانی ماهر اجرای آن را به عهده گرفته‌اند، رهبر ایران می‌تواند با یک سخنرانی یک‌ساعته خنثی کند!
چرا سخنان رهبر انقلاب هرگز تکراری نمی‌شود؟
در پیگیری سال‌های متمادی سخنرانی‌ها، چه چیزی بیش از همه برایتان تکرارناشدنی جلوه کرد؟
از آغاز انقلاب تاکنون رهبر انقلاب هزاران سخنرانی کرده که هر کدام حاوی مطالبی ارزنده در عرصه‌های گوناگون و بیانگر گستردگی مطالعات و اندیشه‌ورزی ایشان است.تکرار در این سخنان کمتر مشاهده می‌شود مگر به‌خاطر اهمیت مطالب و تأکید بر اجرای آنها؛ همواره نکات بکر و تازه‌ای در بیانات رهبری مشاهده می‌شود، که اخیراً شاهد برگزاری همایش‌هایی در خصوص افکار و دیدگاه‌های ایشان هستیم؛ مثل برپایی همایش «ما و غرب» که دامنه وسیعی از موضوعات تاریخی، اعتقادی، سیاسی، اجتماعی و غیره را در بر می‌گرفت و رهبر انقلاب در خصوص همه این عناوین بحث‌های مفصل و دقیقی از قبل از انقلاب تا کنون داشته‌اند.نمونه دیگر سخنان ایشان درباره شخصیت امام خمینی قدس سره است که یک مورد آن سخنرانی تحلیلی و مبسوط هر ساله در ۱۴ خرداد در مرقد امام از سال ۶۹ به بعد درباره ابعاد شخصیت امام راحل است و مجموعه این بیانات، بهترین و جامع‌ترین منظومه فکری و سیره عملی امام را تشکیل می‌دهد که اگر آشنایی و مطالعات ژرف ایشان در این خصوص نبود، بعد از چند سخنرانی حرف‌ها تکراری و ملال‌آور می‌شد.
در پایان، شما بر اهمیت مطالعه و خطر سطحی‌نگری جوانان تأکید کردید. از نگاهتان، مهم‌ترین درس یا هشدار رهبری به نسل جدید درباره کتاب‌خوانی و بصیرت‌افزایی چیست؟
توصیه همیشگی حضرت آقا به جوانان مطالعه کتاب است و بارها کتاب‌هایی را معرفی کرده‌اند که تعداد آنها قابل توجه هست و در مجالی دیگر باید به آنها پرداخت.در اینجا صرفاً به یک درس عبرت‌آموز رهبری به جوانان اشاره می‌کنم: «علت انحراف برخی جوانان پرشور، احساساتی و انقلابی و نادم و پشیمان شدن آنان، نداشتن بینش و بصیرت، سطحی بودن، مطالعات عمیق نداشتن، مثل برخی که به خارج رفتن از دوره قاجار و بعد پهلوی و مفتون زرق‌وبرق ظاهری شدن و عمق چپاولگری آنان را درنیافتن.»امید است که مسئولان فرهنگی، مردم و به‌ویژه نوجوانان و جوانان به سیره کتاب‌خوانی و توصیه‌های رهبر حکیم انقلاب اقتدا کنند، تا شاهد آینده‌ی بهتری برای ایران پرافتخار باشیم.
Source link
