هشدار درباره فقر وحشتناک | یارانه‌ها به جیب مردم برگردد

به گزارش همشهری آنلاین، وحید شقاقی‌شهری، اقتصاددان، با تأکید بر ضرورت سیاست‌های حمایتی دولت در شرایط کنونی گفت: وضعیت توسعه فقر و کاهش قدرت خرید مردم به‌گونه‌ای است که ورود دولت برای حمایت الزامی است و رهاکردن مردم تنها اوضاع را بدتر می‌کند.

شقاقی‌شهری در گفت‌وگو با همشهری، با تاکید بر اینکه اگر در تیم اقتصادی دولت بود، با تداوم چتر حمایتی به شیوه‌های مختلف موافقت می‌کرد، افزود: آخرین نرخ تورم نقطه‌به‌نقطه در آبان ۵۰ درصد اعلام شده که رقم بسیار بالایی است و در این وضعیت، چتر حمایتی دولت نه یک انتخاب بلکه الزام است.

شقاقی شهری با اشاره به اینکه تاکنون، تخصیص ارزر ترجیحی به واردات کالاهای اساسی، ابزار حمایتی دولت بوده است، تأکید کرد: نظام تخصیص ارز ترجیحی به کالاهای اساسی به‌دلیل نبود نظارت هوشمند و حکمرانی داده شکست خورده و ناکارآمدی آن بار دیگر اثبات شده و با آن، فقط حدود ۱۰ میلیارد دلار رانت نصیب اقلیتی خاص شده است.

این اقتصاددان تصریح کرد: آمارهای رسمی نشان می‌دهد قیمت کالاهای اساسی باوجود یارانه ارزی رشد سرسام‌آور داشته و با این شرایط، دولت باید از معیشت مردم حمایت کند که یکی از ابزارهای آن طرح کالابرگ است؛ اما در این طرح هم عددهایی مانند چندصد هزار تومان که در قالب اعتبار کالابرگ تخصیص می‌یابد، با وضعیت فعلی معیشت مردم کارساز نیست.

او گفت دولت تاکنون میلیاردها دلار یارانه ارزی برای تأمین ارزان کالاهای اساسی هزینه کرده اما با شکست این سیاست، لازم است تمهیداتی اندیشیده شود که در عمل قیمت کالاهای اساسی با معیشت مردم متناسب شود. او هشدار داد که کالابرگ نیز ممکن است به سرنوشت همان یارانه ارزی دچار شود.

این اقتصاددان مهم‌ترین اقدام دولت را «اصلاح نظام یارانه» دانست و گفت طی یک سال گذشته بیش از ۱۰ میلیارد دلار ارز ترجیحی با نرخ ۲۸۵۰۰ تومان به واردکنندگان کالاهای اساسی تخصیص داده شده، اما رشد قیمت این کالاها حتی بیشتر از کالاهای وارداتی بدون ارز ترجیحی بوده است. او این تفاوت را نشانه توزیع رانتی عظیم خواند که به هدف اصابت نمی‌کند.

شقاقی‌شهری ادامه داد: انواع یارانه‌ها در شرایط فعلی به جامعه هدف نمی‌رسد و دولت باید مسیر را تغییر دهد و یارانه‌ها را مشابه تجربه موفق گذشته به سمت مردم هدایت کند. در مورد کالاهای اساسی، ساده‌تر از طرح کالابرگ این است که یارانه اعطایی به تولید و واردات مستقیماً به مردم داده شود.

او تأکید کرد: بدون اصلاح توزیع یارانه، دولت در شرایط سخت کنونی منابع کافی برای حمایت گسترده نخواهد داشت و با منابع خرد و جزئی نمی‌توان قیمت کالاهای اساسی را متناسب کرد. اصلاح نظام یارانه‌ای می‌تواند مرحله‌ای انجام شود؛ ابتدا حذف یارانه کالاهای اساسی و پرداخت معادل آن به مردم و سپس اصلاح یارانه سوخت و انرژی.

او گفت: تجربه نشان می‌دهد اجرای درست این اصلاحات شوک تورمی ایجاد نمی‌کند و از حیف‌ومیل منابع جلوگیری خواهد کرد. ضمن اینکه پرداخت مستقیم ۱۰ میلیارد دلار به مردم می‌تواند شوکی مثبت به قدرت خرید باشد و عملاً چتر حمایتی دولت را تسری دهد.

شقاقی‌شهری در ادامه با اشاره به تورم شدید و کاهش ارزش پول ملی گفت: سبد معیشتی مردم با اقدامات جزئی پر نخواهد شد و در شرایطی که با ضعف حکمرانی داده و نظارت ضعیف مواجه هستیم، تزریق یارانه به تولید و واردات فقط رانت ایجاد می‌کند. در نتیجه راهی جز پرداخت مستقیم به مردم باقی نمی‌ماند.

او با تاکید بر اینکه هر بخش از یارانه که می‌توان از تولید یا واردات حذف کرد باید به مبلغ یارانه نقدی مردم اضافه شود، اظهار کرد: رقم فعلی یارانه نقدی و کالابرگ ناچیز و بی‌معناست و کشور نیازمند یک شوک بزرگ به قدرت خرید مردم است که با هزینه ها متناسب شود؛ اگر چنین شوکی وارد نشود، فقر در کشور ابعاد وحشتناک خواهد یافت و دولت نیز از توان حمایت مؤثر بازخواهد ماند.