چاره‌ای جز بازنگری در تبلیغات نظامی نداریم

گروه دفاعی خبرگزاری تسنیم ـ مهدی بختیاری: سال‌ها پیش در گزارش یکی از مراکز اسرائیلی می‌خواندم که مهندس شهید «یحیی عیاش» فرمانده وقت گردان‌های شهید عزالدین قسام (شاخه نظامی حماس)، بعد از انجام هر عملیات استشهادی در سرزمین‌های اشغالی، با زحمت فراوان خودش را به محل عملیات می‌رسانده است تا نتیجه کار را از نزدیک ببیند و نقاط ضعف و قوت را شناسایی کند.

خطرات زیاد این کار برای یک فلسطینی آن هم در منطقه‌ای مثل کرانه باختری ـ که احتمال لو رفتن در آن بسیار زیاد است ـ نشان‌دهنده یک نکته مهم بود: باید برای انجام عملیات‌های مؤثرتر، اطلاعات دقیقی از اقدامات قبلی داشت و این اصل، آن‌قدر اهمیت دارد که حتی جان فرمانده و طراح بزرگی مثل عیاش هم به خطر بیفتد.

طی روزهای اخیر، انتشار ویدئویی کوتاه از لحظه حمله اسرائیل به یکی از مراکز پدافند هوایی در کشور ـ در جریان جنگ 12روزه ـ در رسانه ملی، با انتقادات فراوانی روبه‌رو شده است.

ماجرا از این قرار است که در خلال گفتگوی تلویزیونی با معاون عملیات پدافند هوایی، فیلمی از لحظه اصابت موشک به یکی از مراکز پدافند منتشر شده و عجیب‌تر از آن اینکه، بخشی از این تصاویر، مربوط به دوربین‌های مداربسته این مرکز است؛ در حالی که تقریباً امکان ندارد که طرف مقابل یعنی رژیم صهیونیستی، حتی یک فریم از تصاویر مشابه حمله به مراکز نظامی خود را از فضای بیرون منتشر کرده باشد؛ چه برسد به انتشار تصاویر دوربین مداربسته.

همان‌گونه که اشاره شد، در درگیری‌های نظامی همیشه یکی از مهمترین الزامات، سنجش میزان دقت و تأثیرگذاری حملات است، یعنی بعد از انجام عملیات، مستنداتی داشته باشید که بتوانید از آن نقاط ضعف و قوت حمله شامل موارد مهمی چون میزان دقت تسلیحات به‌کاررفته، تجهیزات و اجزای آسیب‌دیده و نوع سامانه‌های موجود در آن مرکز خاص را احصا کنید و از همین جهت، در طرف مقابل، رفتار منطقی این است که تا جای ممکن اجازه ندهد این مستندات به دست دشمن بیفتد.

در عملیات‌های وعده صادق 1 و 2 و نیز در جریان جنگ 12روزه بارها اعلام شد که مراکز مهم نظامی اسرائیل نظیر پایگاه‌های هوایی جزو اهداف اصلی ایران بوده است و تصاویر عمومی هم نشان می‌داد که موشک‌های زیادی هم به این مراکز اصابت کرده است اما هیچ‌گاه حتی یک فریم عکس افراد غیرنظامی هم از سوی صهیونیستها اجازه انتشار نیافت چراکه دشمن نباید به‌راحتی بداند حمله‌اش چه‌نتیجه‌ای داشته است.

عدم‌انتشار تصاویر دو دلیل عمده دارد:

یکی همان که گفته شد یعنی جلوگیری از درز اطلاعات برای دشمن که نتواند نتیجه عملکرد خود را بسنجد و دیگری جلوگیری از ضربه به شخصیت و اقتدار نیروهای مسلح، که هردو از مهمترین دلایل انتقادات به انتشار فیلم اخیر (و البته موارد مشابه گذشته) هم هست.

احتمالاً منطق و استدلال منتشرکنندگان این فیلم (که اتفاقاً در موارد دیگر، بیشترین سخت‌گیری‌های حتی غیرمنطقی را در خصوص برخی رسانه‌های دیگر غیر از رسانه ملی دارند) این بوده است که مردم ایران بدانند نیروهای مسلح تا آخرین نفس و حتی در شرایط بسیار خطرناک نیز به وظیفه‌شان در حراست از خاک کشور عمل کردند که البته هیچ ایرانی یا حتی غیرایرانی منصفی منکر آن نیست.

تقدیم شهدای نظامی چه ارتشی و چه سپاهی آن‌هم رزمندگان غیور و شجاع پدافند در طول جنگ اخیر روشن‌ترین دلیل برای اثبات همین گزاره است، اما آیا این استدلال می‌تواند منطق مناسبی برای انتشار فیلم‌ها و مستنداتی باشد که هم موجب تضعیف اقتدار نظامی کشور می‌شود و هم از آن مهمتر، اطلاعاتی را به دشمن می‌دهد که نتیجه حملات خود به یکی از مراکز مهم پدافند را بر اساس مستندات، به راحتی و دقت بسنجد؟

به‌راستی رژیم صهیونیستی چقدر باید هزینه می‌کرد تا حتی یک فریم از نتیجه اصابت موشک‌هایش به یک مقر نظامی را با این جزییات و اطمینان، به‌دست بیاورد؟

اما حالا به‌راحتی و با دست خودمان، خیلی بیشتر از آنچه را او می‌خواست ـ آن هم از دو زاویه متفاوت ـ در اختیارش قرار می‌دهیم.

این‌ها علاوه بر آن است که انتشار بی‌ضابطه تصاویری که حتی کم‌اهمیت‌تر به‌نظر می‌ر‌سد هم برای دشمن ـ با توجه به توسعه روزافزون اقداماتی مانند اوسینت Open Source INTelligence (OSINT) و هنر کسب اطلاعات از منابع آشکار ـ می‌تواند بسیار راهگشا باشد، ضمن آنکه برخی دیگر از جزییات منتشره در تصاویر مذکور مانند وضعیت اتاق، سامانه‌های رایانه‌ای و اجزای متصل به آن مانند نوع مودم نیز برای دشمن بسیار مهم و اثرگذار است.

در پی همین مصاحبه اخیر، برخی کاربران فضای مجازی مدعی شده‌اند که توانستند با تطبیق داده‌های جغرافیایی، محل انجام گفتگو را پیدا کنند و در موارد مشابه در گذشته نیز ـ در زمان رونمایی از برخی دستاوردها ـ همین اتفاق افتاده است و اثر آن، در تسهیل کامل شدن نقشه دشمن از مراکز مهم نظامی کشورمان، قابل چشم‌پوشی نیست.

به‌نظر می‌رسد علی‌رغم همه دغدغه‌هایی که نیروهای مسلح در حوزه رسانه و تبلیغات دارند، ما همچنان به یک بازنگری جدی در روندها و افراد تصمیم‌گیر نیاز داریم.

جنگ 12روزه علی‌رغم همه خساراتی که یک جنگ برای یک کشور دارد، فرصت مغتنمی برای بازنگری در بسیاری از همین روندها چه در عرصه‌های امنیتی و نظامی و چه رسانه‌ای است.

بازنگری و اصلاح پروتکل‌های نظامی و امنیتی که اخیراً هم در فضای رسانه‌ای بیش از گذشته مورد نقد قرار گرفته، وظیقه ذاتی فرماندهان و مسئولان عالی‌رتبه و تصمیم‌گیر در نیروهای مسلح است اما در بُعد رسانه‌ای و تبلیغات نیز به همان اندازه نیاز به اهتمام وجود دارد و این اهتمام اول باید از سوی فرماندهان نظامی جدی گرفته شود و دوم از سوی رسانه‌ها.

* دبیر گروه سیاسی خبرگزاری تسنیم

انتهای پیام/+