پایگاه خبری ایده روز آنلاین
به قلم علی احسانی‌مقدم | پژوهشگر فرهنگی و مدیر پایگاه خبری خوسف‌آنلاین
در مطالعات تطبیقی توسعه، همواره یک نکته کلیدی مطرح است: کشورهایی که به توسعه پایدار رسیده‌اند، پیش از آن‌که اقتصادشان جهش کند، فرهنگ‌شان تغییر کرده است. نمونه روشن آن، کشورهای اسکاندیناوی از جمله فنلاند است؛ جایی که سرانه کتابخانه، مطالعه، و مشارکت فرهنگی، ده‌ها برابر کشورهایی با منابع بیشتر است. در فنلاند، کتاب‌خوانی نه شعار که سبک زندگی است، و بزرگ‌ترین کتابخانه دیجیتال جهان در خدمت مردمی است که فرهنگ را زیربنای تمدن می‌دانند، نه زینت آن.
📌 این واقعیت ساده اما بنیادین، در کشور ما همواره نادیده گرفته شده است. ایران با پیشینه‌ای کهن در علم، هنر و اندیشه، امروز در بسیاری از شاخص‌های فرهنگی در جایگاهی نگران‌کننده قرار دارد. این عقب‌ماندگی نه به دلیل کمبود منابع، بلکه به سبب بی‌توجهی ساختاری و مدیریتی به «فرهنگ به‌مثابه زیربنا» است.
🔍 توسعه فرهنگی در ایران، متأسفانه هرگز هم‌تراز با توسعه اقتصادی — اگر این توسعه را نسبی و متزلزل بدانیم—حرکت نکرده است. آمارهای تکان‌دهنده پرونده‌های قضایی، خشونت‌های اجتماعی، و فروپاشی زبان گفت‌وگوی عمومی، گواه روشنی‌ست بر فقدان زیرساخت‌های فرهنگی مؤثر.
📉 امروز دیگر نمی‌توان توسعه را صرفاً در تعداد پروژه‌های عمرانی و کارخانه‌های تولیدی جست‌وجو کرد. اگر مدیران ما هنوز همان آخرین کتاب دوران دانشگاه را به خاطر می‌آورند و نه بیشتر، اگر فضای مدارس ما کتاب‌گریز و کلیشه‌پرور شده و رسانه‌ها در سطحی‌ترین شکل ممکن به فرهنگ می‌پردازند، دیگر نمی‌توان از جامعه‌ای سالم، روادار و توسعه‌یافته انتظار داشت.
🔴 پرسش تلخ اما صریح اینجاست: ما که همیشه از گذشته پربار فرهنگی‌مان می‌گوییم، برای آینده فرهنگی‌مان چه کرده‌ایم؟ آیا برنامه‌ای واقعی برای احیای فرهنگ گفت‌وگو، مطالعه، تفکر و زیست مسالمت‌آمیز داریم؟ یا همچنان به توسعه اقتصادیِ بی‌ریشه دل خوش کرده‌ایم؟
🟠 توسعه‌ای که از بستر فرهنگ عبور نکند، دیری نمی‌پاید؛ چون زیربنای آن تهی‌ست. و آن‌چه ما امروز در رفتارهای اجتماعی، گسست‌های نسلی، آمارهای نگران‌کننده طلاق، اعتیاد، خشونت و قضاوت‌های سطحی می‌بینیم، چیزی نیست جز پیامد یک غفلت بلندمدت فرهنگی.
🟢 راه بازگشت هنوز بسته نیست، اما تا زمانی که کتاب در حاشیه است، گفت‌وگو به نزاع تبدیل می‌شود و فرهنگ، فقط یک عنوان در گزارش‌های اداری باقی می‌ماند، هر توسعه‌ای نه پایدار، بلکه موقتی و فرساینده خواهد بود.
┄┅═☫خوسف آنلاین☫═┄
عضویت در ایتا 👇
https://eitaa.com/khusfonline
وب سایت 👇
https://khusfonline.ir
اینستاگرام 👇
@khusfonline_ir
