چالش جدید ژاپن با دانشجویان دکتری

این پیشنهاد با هدف کاهش کمک‌ هزینه‌های زندگی سالانه برای خارجی‌ها ارائه شده است، در حالی که دانشجویان ژاپنی همچنان این بودجه را دریافت خواهند کرد.

این پیشنهاد توسط یک هیات کارشناسی وزارت آموزش و پرورش که در ۲۶ ژوئن منتشر شد و انتظار می‌رود از آوریل ۲۰۲۶ آغاز شود، در شرایطی است که طبق اعلام این وزارتخانه، ۴ هزار نفر از مجموع ۱۰ هزار و ۵۶۴ دانشجوی دوره دکتری در سراسر ژاپن که هر کدام ۳ میلیون ین (۲۰هزار و ۵۰۰ دلار آمریکا) هزینه زندگی دریافت می‌کنند، دانشجویان خارجی هستند.

دانشجویان چینی سه چهارم از ۳۹ درصد دانشجویان دکتری بین‌المللی را تشکیل می‌دهند. قانون‌گذاران ادعا می‌کنند که بسیاری از دانشجویان بین‌المللی هزینه‌های زندگی خود را به صورت خصوصی تأمین می‌کنند.

با این حال، کارشناسان خاطرنشان کرده‌اند که کاهش کمک‌های مالی به دانشجویان خارجی می‌تواند به شدت بر برنامه‌های دولت ژاپن برای جذب دانشجویان خارجی و متخصصان برتر بین‌المللی برای مشارکت در برنامه‌های اشتغال و تحقیقات ملی تأثیر بگذارد. برای مثال، ژاپن تا سال ۲۰۴۰ با کمبود تقریباً ۷۵۰ هزار مهندس فناوری اطلاعات مواجه خواهد بود.

فوتائو هوانگ، استاد موسسه تحقیقاتی آموزش عالی دانشگاه هیروشیما، گفت که این پیشنهاد «به نظر می‌رسد با هدف گسترده‌تر ژاپن برای جذب و حفظ استعدادهای بین‌المللی بسیار ماهر در تضاد است».

هوانگ گفت: «کاهش کمک هزینه زندگی برای دانشجویان دکتری بین‌المللی می‌تواند افراد با استعداد را از انتخاب ژاپن منصرف کند، به خصوص زمانی که سایر کشورها در حال افزایش حمایت برای ایجاد ظرفیت تحقیقاتی جهانی هستند.»

وی افزود: حفظ فارغ التحصیلان بین‌المللی با عملکرد بالا می‌تواند به رفع کمبود مهارت و تقویت جایگاه ژاپن در اقتصاد دانش جهانی کمک کند.

این تغییر پیشنهادی به طرح SPRING (حمایت از تحقیقات پیشگامانه آغاز شده توسط نسل بعدی) می‌پردازد که در سال ۲۰۲۱ توسط آژانس علوم و فناوری ژاپن برای افزایش کمک به دانشجویان ژاپنی اجرا شد.

هدف این طرح مقابله با کاهش داخلی در ثبت نام دانشجویان دکتری بود – طبق داده‌های رسمی، ثبت نام دانشجویان دکتری در داخل ژاپن در سال ۲۰۲۴ در مقایسه با یک دهه قبل ۱۲ درصد کاهش یافته است، در حالی که تعداد دانشجویان خارجی در همان دوره ۳۵ درصد افزایش یافته است. این داده‌ها همچنین نشان می‌دهد که دانشجویان ژاپنی مشکلات مالی و نگرانی در مورد چشم‌انداز شغلی را از دلایل عدم ثبت نام در برنامه‌های دکتری عنوان کرده‌اند.