پایگاه خبری ایده روز آنلاین
شاید این مطالب برایتان مفید باشد
تهران هر روز شاهد صحنه‌هایی از بی احتیاطی خطرناک برخی از موتورسوارانی است که بدون توجه به قوانین، ایمنی خود، ترک‌نشین‌ها و دیگر شهروندان را به بازی می‌گیرند؛ لایی‌کشی در بزرگراه‌ها و خیابان ها، حرکت در پیاده‌روها، سوار کردن مسافر در هر مکانی و بی توجهی مطلق به فرهنگ رانندگی ایمن، زنگ خطری است که به نظر می‌رسد برای هیچ کس آن طور که باید، جدی نیست؛ نه برای موتورسواران، نه برای ناظران، نه حتی برای سکوهای حمل و نقل اینترنتی که باید مسئولیت‌پذیر باشند.
تهران پر از صدای بوق و ترمز است، اما آنچه بیشتر از همه آزار دهنده شده، صدای لایی کشیدن موتورهایی است که قانون را به بازی گرفته‌اند. در این شلوغی بی‌پایان، موتورسواران زیادی هستند که به هیچ اصلی از ایمنی، حقوق شهروندی و حتی اخلاق اجتماعی پایبند نیستند. این نه فقط یک بحران ترافیکی است؛ بلکه تهدیدی جدی برای جان و روان مردم است. شهر تهران دیگر فقط از ترافیک خسته نیست، از بی‌نظمی، قانون‌گریزی و بی‌توجهی مزمن برخی از رانندگان به جان مردم هم خسته است.
لایی‌کشی؛ تفریحی مرگبار
عبور سریع و مارپیچ بین خودروها که در اصطلاح رایج به آن «لایی‌کشی» گفته می‌شود، یکی از خطرناک‌ترین رفتارهای موتورسواران در تهران است. این رفتار نه تنها احتمال برخورد با خودروها را بالا می‌برد، بلکه در مواقع ترافیک سنگین یا تغییر ناگهانی مسیر رانندگان، فاجعه می‌آفریند. جالب اینجاست که ترک‌نشین‌ها هم در این میان گاهی بدون کلاه ایمنی، با لبخند یا بی‌تفاوتی، کنار موتورسواران در این ریسک مرگبار همراه می‌شوند.
چه بسیار خانواده‌هایی که هنوز نمی‌دانند عزیزشان چرا باید با موتوری تصادف کند که نه ترمز درست‌وحسابی داشته، نه راننده‌اش اصول رانندگی بلد بوده، نه ترک‌نشینش کلاه ایمنی داشته است. باورش سخت است که هنوز در پایتخت کشوری با این همه قانون، روزانه ده‌ها ترک‌نشین موتور بدون هیچ تجهیزاتی سوار بر موتور می‌شوند و گاه حتی بچه‌ای هم در بغل دارند!
بارها در خیابان‌ها شاهد تردد یک طرفه برخی از موتورسواران در خیابان‌های یک طرفه بوده‌ایم. برای شهروندان عادت شده است که بیشتر در جهت مخالف خود را مواظب باشند تا طرفی که وسایل نقلیه به صورت مجاز در حرکت هستند.
رئیس پلیس راهور تهران بزرگ در یکی از سخنرانی‌های خود بیان داشت که راکبان موتورسیکلت‌ها در ۶۰ درصد از تصادفات مقصر هستند. ۶۰ درصد از علت این تصادفات مربوط به عدم توانایی راننده در کنترل وسیله نقلیه و معمولا ناشی از سرعت بالا بوده و همچنین علت بعدی تصادفات با سهم ۲۰ درصدی، عدم توجه به جلو بوده است.
موتور، وسیله نقلیه‌ای که برای سوار شدن دو نفر است، اما یک سری از موتورسواران روزانه بار یک صندق عقب ماشین را به همراه دارند و با بی تعادلی در خیابان‌های شهر در حال تردد هستند. تعدادی از جوان‌های موتور سواری که بی گواهینامه و یا با گواهینامه هیجانات خود را کف خیابان آورده و آن را محلی برای تک چرخ زدن و مسابقات سرعت گذاشته‌اند و با مرگ بازی می‌کنند و گاهی دیگران را ناخواسته وارد این بازی خطرناک می‌کنند و موجب آسیب و حتی مرگ عابران و دیگر شهروندان می‌شوند.
جعفر تشکری هاشمی رئیس کمیسیون حمل و نقل شورای شهر تهران با انتقاد از رفتار برخی موتورسیکلت سواران بیان داشت که باید در مورد موتورسیکلت سواران اقدام ویژه‌ای رخ دهد؛ چراکه ما با وجود موتورها و رفتارهای پرخطر برخی از آنها امنیت جانی در معابر و پیاده روها نداریم و چگونه است که موتورسیکلت‌ها در برخی کشورها منظم و مرتب همه با کلاه تردد می‌کنند؛ اما در اینجا این مهم محقق نمی‌شود؟
در بسیاری از موارد، بعضی از موتور سواران پیاده روها را خیابان کرده و بدون رعایت حق شهروندی با مالکیت تمام گاز می‌دهند و می‌روند. این مسائل قبل از این که در شهر به طور کامل عادی شود، باید فکری جدی تر از سوی پلیس راهور با استناد به قانونی که در این خصوص دارای ضمانت اجرایی بیشتر و بازدارندگی قوی تر باشد، صورت بگیرد تا از هر گونه حوادث احتمالی جلوگیری شود.
مسافرکشی بی‌ضابطه در دل شهر
سکوهای حمل‌ونقل مجازی و مسئولیت‌گریزی نگران‌کننده
در حالی که موتورسیکلت یکی از ارزان‌ترین و سریع‌ترین وسایل حمل‌ونقل برای جابه‌جایی شهری محسوب می‌شود، بسیاری از رانندگان آن که به صورت رسمی یا غیررسمی مشغول مسافرکشی هستند، هیچ چارچوب مشخصی برای ایمنی یا رعایت قوانین ندارند. در نقاطی از شهر، خصوصاً ایستگاه‌های مترو، ترمینال‌ها و حتی کنار خیابان، شاهد سوار شدن مسافران روی موتورسیکلت‌هایی هستیم که فاقد کلاه ایمنی دوم یا حتی بیمه شخص ثالث هستند.
سکوهای حمل‌ونقل مجازی مسئول مستقیم بی‌قانونی موتورسوارانشان هستند. اینکه چرا اپلیکیشن‌ها راننده بدون کلاه ایمنی را جریمه نمی‌کنند، یا ترک‌نشینی که ایمنی ندارد را تذکر نمی‌دهند، جای پرسش جدی دارد. این شرکت‌ها فقط واسطه نیستند؛ وقتی درآمد دارند، باید پاسخگو هم باشند. چرا بخش نظارت سکوها، راکد و بی‌اثر است؟ آیا جان مردم، در لیست شاخص کلیدی عملکرد این پلتفرم‌ها جایی ندارد؟
اپلیکیشن‌های حمل‌ونقل مجازی که موتورسواران را به مسافران متصل می‌کنند، در ظاهر با هدف نظم‌بخشی به این بازار شکل گرفتند. اما آیا واقعاً نظارت کافی بر عملکرد این رانندگان وجود دارد؟ به نظر می‌رسد نه. بسیاری از رانندگان این سکوها هم، بدون رعایت قوانین یا بدون کلاه ایمنی برای مسافر، فعالیت می‌کنند. ضعف در احراز هویت دقیق، نبود آموزش‌های ایمنی و بی‌توجهی به رفتارهای پرخطر رانندگان از سوی این شرکت‌ها، جای مطالبه‌گری جدی دارد.
سکوهای مجازی موظفند دستورالعمل‌های سخت‌گیرانه‌تری اعمال کرده، برای تخلفات جریمه‌های واقعی در نظر بگیرند و ایمنی را خط قرمز خدمات خود بدانند. پلیس راهور و شهرداری‌ها نیز باید با استناد به اطلاعات سکوها، بر رفتار رانندگان نظارت کنند. این مطالبه، نه فقط برای نظم خیابان‌هاست، بلکه برای حفظ جان انسان‌هایی است که هر روز در معرض خطر هستند. شهروندان نیز باید بدانند که حادثه تنها برای دیگران نیست و نسبت به ایمنی خود جدی باشند و در صورت تخلف، سرعت غیرمجاز و نبود کلاه ایمنی، از جابه‌جایی با این وسیله نقلیه خودداری کنند.
مهدی اقراریان از اعضای شورای شهر تهران نیز در یکی از صحبت‌های خود با تأکید بر اینکه لازم است از توان بخش خصوصی برای مهار ترافیک استفاده کنیم و همچنین لازم است که رانندگان رتبه بندی شوند، پیشنهاد داد که یک دفتر هماهنگی با راهور در مجموعه معاونت حمل و نقل شهرداری تهران ایجاد شود و یکی از افسران زبده راهور مدیریت این دفتر را با حکم شهردار تهران برای رصد ترافیک تهران برعهده بگیرند؛ چرا که شاهد عملکرد ضعیف مدیریت ترافیک در دوره فعلی مدیریت شهری هستیم.
مسئولیت‌های قانونی و غفلت از نظارت
فرهنگ رانندگی؛ حلقه گمشده در تهران
بر اساس قوانین راهنمایی و رانندگی، موتورسواران موظفند از خطوط مشخص حرکت کرده، کلاه ایمنی برای خود و ترک‌نشین داشته باشند و از عبور از پیاده‌رو و مکان‌های غیرمجاز بپرهیزند. اما عدم اجرای این قوانین و ناتوانی در اعمال جریمه یا نظارت مستمر باعث شده است تا بی‌قانونی به یک هنجار تبدیل شود.
با وجود قوانین روشن و صریح، بازدارندگی واقعی در کار نیست. مردم می‌پرسند چرا پلیس راهور فقط جریمه می‌کند، اما جلوی تکرار تخلف را نمی‌گیرد؟ چرا شهرداری برای آموزش ایمنی عمومی وارد میدان نمی‌شود؟ اگر امنیت جانی مردم اهمیت دارد، چرا اقدامات صرفاً نمادین هستند؟
فراتر از قوانین، مسئله اصلی به فرهنگ رانندگی بازمی‌گردد. چرا موتورسواران گمان می‌کنند قانون شامل حالشان نیست؟ چرا شهروندان از موتورسواران می‌ترسند و با آنها احساس امنیت نمی‌کنند؟ این‌ها پرسش‌هایی است که باید در سطح آموزش عمومی، رسانه و سیاست‌گذاری‌های فرهنگی پاسخ داده شود.
گلشنی، مدیرکل حمل و نقل و امور مناطق شهرداری تهران در گفت‌وگو با ایسنا، در پاسخ به برخی از این سوالات با بیان اینکه ۴ میلیون و ۷۰۰هزار موتورسیکلت در تهران داریم که عمده تمرکز آنها در مناطق مرکزی تهران است، بیان کرد که متأسفانه شرایط به‌گونه‌ای شده که موتورسیکلت‌ها دیگر مختص قشر خاصی نیستند؛ از بانوان و آقایان گرفته تا اقشار مرفه و کم‌درآمد، همگی از این وسیله استفاده می‌کنند و سوال این جاست که چرا کنترلی بر آن نیست و هر فضایی که می‌توان را با موتورسیکلت طی می‌کنند و هزینه‌ای برای تردد نمی‌پردازند و جریمه‌ها نیز اغلب به درستی اعمال نمی‌شود؟
وی در ادامه صحبت‌های خود گفت: متأسفانه پیاده‌روهای شهر از دسترس موتورسیکلت‌ها در امان نمانده‌اند و این موضوع نه‌تنها ایمنی عابران پیاده را به خطر انداخته؛ بلکه در برخی موارد مسائل امنیتی و بروز سرقت‌ها را نیز به دنبال داشته است.
امنیت فقط یک واژه نیست، یک حق است
بنابراین گزارش، مشکل فقط قانون نیست؛ فرهنگ عمومی هم آسیب دیده است. وقتی نوجوانی از کودکی می‌بیند موتورها هر طور دل‌شان بخواهد می‌رانند و کسی هم مؤاخذه‌شان نمی‌کند، همین می‌شود که بعدتر خودش هم بی‌قانونی را حق می‌داند. آموزش از مدرسه تا رسانه باید تغییر کند، باید نشان بدهیم که امنیت فقط یک واژه نیست، یک حق است.
رئیس جمهور دکتر پزشکیان نیز در بازدیدی که در فروردین امسال از مرکز پلیس راهور داشت، بر استفاده از کلاه ایمنی تأکید کرد و بیان داشت که این مسئله به مسئله‌ای جدی و ملی تبدیل شده و دولت نیز تلاش دارد در جهت فرهنگ‌سازی اقدام کند و در واقع افراد باید به خاطر جانشان، خانواده‌شان و کشورشان از کلاه ایمنی استفاده کنند.
کلاه ایمنی یکی از مواردی است که میان بسیاری از راکبان موتور سوار مورد توجه قرار نمی‌گیرد. این مورد در خصوص ترک نشین موتورسیکلت هم بیشتر صدق می‌کند و رعایت نمی‌شود. در تصادفات و همچنین اصابت موتور سیکلت به زمین آسیب رسیدن به سر و کمر از بیشترین موارد آسیب دیدگی است.
لایی‌کشی و مسافرکشی بی‌ضابطه خیابان‌های تهران را به صحنه‌ای ناامن تبدیل کرده
لایی‌کشی، مسافرکشی بی‌ضابطه و نادیده گرفتن قوانین، خیابان‌های تهران را به صحنه‌ای ناامن تبدیل کرده است. سکوهای حمل‌ونقل، نهادهای نظارتی و خود مردم، همگی مسئول‌اند. باید صدای هشدار را بلند کرد؛ شاید جان بعدی که در اثر بی‌احتیاطی گرفته می‌شود، یکی از عزیزان ما باشد. سکوهای حمل و نقل مجازی باید دستورالعمل ایمنی سخت‌گیرانه‌تری برای موتورسواران اجرا کنند. پلیس راهور به‌جای جریمه‌های بی‌اثر، وارد فاز بازدارندگی جدی شود. شهرداری و نهادهای فرهنگی، کمپین‌هایی برای تغییر نگرش عمومی به موتورسواری راه‌اندازی کنند.
