چه کسی مُهر «خیلی محرمانه» بر توافق با آژانس زده است؟ | دلیل پنهان ماندن توافق از مردم ایران ؛ پرسش‌های بی‌پاسخ

به گزارش همشهری‌آنلاین، پس از حملات اسرائیل و آمریکا به تأسیسات هسته‌ای ایران با استناد به گزارش جنجالی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، مجلس شورای اسلامی قانونی را تصویب کرد که همکاری با این نهاد را به حالت تعلیق درآورد.

پس از پایان جنگ، وزارت امور خارجه ایران با هدف بازسازی چارچوب همکاری با آژانس، مذاکراتی را با حضور عباس عراقچی، وزیر خارجه، و رافائل گروسی، رئیس آژانس، آغاز کرد. این مذاکرات پس از سه دور گفت‌وگو به توافقی منجر شد که جزئیات آن همچنان در هاله‌ای از ابهام قرار دارد.

وزارت خارجه اعلام کرد که توافق با آژانس حاصل شده، اما از انتشار متن آن خودداری کرد و سند با مهر «خیلی محرمانه» به کمیسیون امنیت ملی مجلس ارائه شد.

مالک شریعتی، نماینده مجلس، در حساب کاربری خود در پلتفرم ایکس (توییتر سابق) درباره جلسه بررسی این توافق نوشت: «ترجمه فارسی توافق قاهره به رئیس مجلس و کمیسیون امنیت ملی تحویل شده، اما در جلسه قرائت نشد. سخنان عراقچی بیشتر شبیه گفت‌وگوی ویژه خبری بود و او این توافق را سند افتخار خود خواند. تا متن اصلی را نخوانم، درباره جزئیات اظهارنظر نمی‌کنم.»

به گفته شریعتی، دو ابهام اصلی درباره توافق وجود دارد: نخست، ارائه ترجمه فارسی به‌جای متن اصلی و دوم، عدم قرائت متن در جلسه کمیسیون.

شریعتی در پاسخ به این پرسش که چرا متن توافق منتشر نمی‌شود، اظهار داشت: «در متن توافق به محرمانگی اشاره‌ای نشده، اما وزارت خارجه رأساً مهر ‘خیلی محرمانه’ روی سند زده و افشای آن، جز توسط صاحب سند، جرم محسوب می‌شود.»

این اظهارات نشان می‌دهد که توافق ایران و آژانس ذاتاً محرمانه نیست و طرف‌های خارجی، از جمله کشورهای غربی و احتمالاً رژیم صهیونیستی، به دلیل روابط نزدیک با آژانس، از مفاد آن مطلع هستند. با این حال، مردم ایران از محتوای توافقی که به نام منافع ملی امضا شده، بی‌اطلاع مانده‌اند.

شریعتی پس از مطالعه متن اصلی و ترجمه توافق اعلام کرد: «متن بهتر از تصورم بود. قوت اصلی آن، تأکید بر اقدام منطبق با قانون مجلس و مسیر شعام (شورای عالی امنیت ملی) برای همکاری است. اما ضعف اصلی آن، نبود تضمین کتبی درباره عدم اقدام خصمانه علیه ایران است که عراقچی به آن اشاره کرده بود.»

بیانیه دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی نیز بر این نکته تأکید داشت که هرگونه اقدام خصمانه، اعم از حمله نظامی یا فعال‌سازی مکانیسم ماشه، توافق را برای ایران بی‌اعتبار می‌کند. اما نبود این بند کلیدی در متن توافق، پرسش‌هایی درباره ضمانت اجرایی آن برای ایران ایجاد کرده است.

پرسش‌های بی‌پاسخ

با توجه به سابقه آژانس در ارائه گزارش‌های جهت‌دار و ارتباط نزدیک آن با رژیم صهیونیستی، عدم شفافیت در انتشار متن توافق و نبود تضمین کتبی علیه اقدامات خصمانه، نگرانی‌هایی را در میان نمایندگان و افکار عمومی ایجاد کرده است.

وزارت خارجه باید به این سؤال پاسخ دهد که چرا توافقی که برای طرف‌های خارجی محرمانه نیست، از مردم ایران پنهان مانده و ضمانت اجرایی آن برای حفظ منافع ملی چیست؟