پایگاه خبری ایده روز آنلاین
شاید این مطالب برایتان مفید باشد
شفافیت اقتصادی در سطح خرد و کلان برای هر کشوری یکی از عوامل مهم رشد و توسعه اقتصادی پایدار است. فقدان شفاف‌‌‌سازی نه‌‌‌تنها زمینه‌‌‌ساز فساد و ناکارآمدی است؛ بلکه اعتماد عمومی را سلب کرده، نابرابری اقتصادی را تعمیق می‌‌‌بخشد و سرمایه‌گذاری مولد را تضعیف می‌کند.
تکنولوژی بلاک‌چین به‌‌‌عنوان یکی از فناوری‌‌‌های نوین عصر دیجیتال، می‌تواند نقشی مهم در افزایش شفافیت، کاهش تقلب، و کارآمدسازی فعالیت‌‌‌های اقتصادی ایفا کند. ماهیت غیرقابل‌‌‌تغییر، توزیع‌‌‌شده و قابل‌‌‌رهگیری بلاک‌چین، آن را به بستری ایده‌‌‌آل برای ثبت، ذخیره و تبادل اطلاعات اقتصادی تبدیل کرده است.
شرکت‌های بزرگ بین‌المللی مانند IBM و Walmart از فناوری بلاک‌چین برای رهگیری زنجیره عرضه مواد غذایی استفاده می‌کنند. آنها قادرند در کمتر از سه ثانیه، منبع دقیق یک آلودگی غذایی را شناسایی کنند؛ کاری که در سیستم‌‌‌های سنتی گاهی روزها زمان نیاز دارد. این نوع استفاده نه‌‌‌تنها باعث افزایش کارآیی می‌شود، بلکه امکان مقابله با احتکار، فساد و تقلب را نیز فراهم می‌‌‌آورد. برخلاف تصور رایج، بلاک‌چین صرفا ابزاری برای رمزارزها یا تراکنش‌‌‌های مالی نیست؛ بلکه می‌تواند در قالب یک زیرساخت دیجیتال برای حکمرانی اقتصادی شفاف عمل کند. بسیاری از دولت‌‌‌ها در حال طراحی شبکه‌‌‌های بلاک‌چین نیمه‌‌‌متمرکز برای شفاف‌‌‌سازی بودجه‌‌‌های عمومی، تخصیص یارانه‌‌‌ها، و مقابله با پول‌‌‌شویی هستند. چین، امارات، هند و کشورهای اسکاندیناوی از جمله پیش‌‌‌گامان این مسیرند.
اگرچه بلاک‌چین نمی‌تواند به‌‌‌تنهایی فساد یا ناکارآمدی را ریشه‌‌‌کن کند، اما می‌تواند با فراهم‌‌‌سازی بستر شفاف و تغییرناپذیر داده‌‌‌ها، امکان تقلب را به حداقل رسانده و فرآیند اقتصادی را قابل‌‌‌ردگیری و پاسخ‌‌‌گو کند. این شفاف‌‌‌سازی نه‌‌‌تنها موجب افزایش اعتماد عمومی می‌شود، بلکه نهادهای نظارتی را نیز در انجام دقیق‌‌‌تر وظایف خود توانمند می‌‌‌سازد.
در اقتصاد ایران نیز فناوری بلاک‌چین می‌تواند بستری نوین برای اصلاحات اقتصادی به وجود بیاورد و ابزاری موثر برای شفاف‌‌‌سازی زنجیره تامین کالاهای اساسی و دارو از مرحله تخصیص ارز تا مصرف نهایی باشد و مانع احتکار و توزیع رانتی شود. همچنین این فناوری با رهگیری دقیق صادرات، تولید داخلی و تخصیص بودجه‌‌‌های عمومی، بستر مناسبی برای کاهش فساد و بهبود بهره‌‌‌وری اقتصادی فراهم می‌کند. کاربرد بلاک‌چین در ثبت مالکیت دارایی‌‌‌ها، قراردادهای دولتی و مزایده‌‌‌ها نیز می‌تواند اعتماد عمومی به نهادهای اقتصادی را افزایش دهد.
