رابطه فشار خون و زوال عقل

به گزارش همشهری آنلاین یک بررسی جدید نشان می‌دهد حتی زمانی که متوسط فشار خون شما تحت کنترل است، بالا و پایین رفتن سریع فشار خون از یک ضربان قلب به ضربان قلب بعدی می‌تواند به آرامی به مغز آسیب برساند.

این بررسی که بوسیله پژوهشگران دانشکده پیری‌شناسی لئونارد دیویس دانشگاه کالیفرنیای جنوبی انجام شده است، به یک مشکل کمتر شناخته شده می‌پردازد: بی‌ثباتی فشار خون.

این بررسی که یافته‌های آن در «ژورنال بیماری آلزایمر» منتشر شده است، بر چگونگی تأثیر تغییرات کوتاه مدت و لحظه به لحظه فشار خون – یا «بی‌ثباتی پویای فشار خون» – بر اندازه و سلامت مغز تمرکز دارد.

این نوسان‌های کوچک فشار، که فقط در طول چند دقیقه اندازه‌گیری می‌شوند، با کوچک شدن مغز در مناطقی که حافظه و تفکر را کنترل می‌کنند و با علائم خونی آسیب سلول‌های عصبی مرتبط بودند.

دکتر دانیل نیشن، پژوهشگر ارشد در این بررسی، می‌گوید: « حتی اگر متوسط فشار خون شما طبیعی به نظر برسد، افزایش و کاهش ناگهانی از یک ضربان به ضربان بعدی هنوز می‌تواند مغز را تحت فشار قرار دهد. در این وضعیت ما شاهد همان نوع تغییراتی در مغز هستیم که در اوایل بیماری‌هایی مانند آلزایمر اتفاق می‌افتد.»

رابطه فشار خون و زوال عقل

دانشمندان مدت‌هاست می‌دانند که فشار خون بالا در طول زمان خطر ابتلا به زوال عقل را افزایش می‌دهد. اما این تحقیق فقط به میانگین اعداد فشارخون نپرداخت و میزان بالا و پایین رفتن فشار خون فرد در مدت زمان کوتاه را وارسی کرد.

این نوع بی‌ثباتی فشار خون ممکن است رگ‌های خونی کوچک در مغز را تحت فشار قرار دهد و بر جریان خون پایدار، که برای عملکرد سالم مغز ضروری است، تأثیر بگذارد.

این پژوهشگران برای اندازه‌گیری این تغییرات سریع دو ابزار استفاده کردند: یکی به نام «میانگین تغییرات واقعی» (ARV)، که نشان می‌دهد فشار سیستولی (عدد بالایی در قرائت فشار خون) بین هر ضربان قلب چقدر تغییر می‌کند، و دیگری به نام «شاخص سختی شریانی» (ASI)، که میزان انعطاف‌پذیری یا سفتی رگ‌های خونی را اندازه‌گیری می‌کند.

این دو ابزار در کنار هم به پژوهشگران می‌گویند که فشار خون فرد چقدر ناپایدار است و شریان‌هایش چقدر می‌توانند به خوبی واکنش نشان دهند.

این تحقیق شامل ۱۰۵ فرد مسن بین ۵۵ تا ۸۹ سال بود که همگی عموماً سالم و بدون اختلالات عمده مغزی بودند. در حالی که شرکت‌کنندگان درون دستگاه ام‌آرآی قرار داشتند، فشار خون آنها به مدت هفت دقیقه با استفاده از یک حسگر انگشتی به صورت ضربان به ضربان ثبت شد.

اسکن‌های مغزی این افراد نشان داد افرادی که فشار خون ناپایدارتر و شریان‌های سفت‌تری دارند، نواحی مغزی کوچک‌تری مربوط به حافظه و یادگیری دارند – به ویژه هیپوکامپ و قشر انتورینال مغز آنها کوچکتر است. این‌ها همان مناطقی هستند که در مراحل اولیه بیماری آلزایمر نیز کوچک می‌شوند.

نمونه‌های خون نیز داستان مشابهی را بیان کردند. شرکت‌کنندگانی که ARV و ASI بالایی داشتند، میزان‌های بالاتری از پروتئینی به نام «نوروفیلامنت» (NfL) داشتند که هنگام آسیب سلول‌های عصبی در خون ظاهر می‌شود.

این یافته‌ها حتی پس از آنکه پژوهشگران آنها را بر اساس سن، جنس و متوسط فشار خون تعدیل کردند، همچنان از لحاظ آماری قابل‌توجه باقی ماندند، به این معنی که تغییرات لحظه به لحظه فشار خون به طور مستقل با آسیب مغزی مرتبط بودند.

جالب اینجاست که به نظر می‌رسد که آسیب در سمت چپ مغز شدیدتر باشد. این یافته‌ از یافته‌های تحقیقات دیگری که نشان می‌دهند سمت چپ مغز ممکن است در برابر استرس و زوال عقل مرتبط با سن آسیب‌پذیرتر باشد، پشتیبانی می‌کند. دانشمندان فکر می‌کنند این می‌تواند به دلیل تفاوت در نحوه دریافت خون توسط دو طرف مغز یا مدیریت جریان خون باشد.

پایداری فشار خون هم مهم است

این یافته‌ها ایده‌های جدیدی را برای پیشگیری از زوال عقل مطرح می‌کند. تاکنون، بیشتر تلاش‌ها بر پایین نگه داشتن متوسط فشار خون متمرکز بوده است. اما این مطالعه نشان می‌دهد که ثابت نگه داشتن فشار خون از لحظه‌ای به لحظه دیگر نیز ممکن است مهم باشد.

دکتر ترور لومن، نویسنده اول مقاله این تحقیق ، می‌گوید که یافتن راه‌هایی برای متعادل کردن این نوسان‌ها – شاید از طریق زمان‌بندی بهتر دریافت دارو، ورزش یا مدیریت استرس – ممکن است از مغز محافظت کند، حتی در افرادی که متوسط فشار خون متوسط آنها خوب به نظر می‌رسد.

در حالی که این تحقیق نمی‌تواند ثابت نمی‌کند که فشار خون ناپایدار باعث کوچک شدن مغز می‌شود – این تحقیق فقط تصویری مقطعی را نشان می‌دهد – اما ارتباط یافت‌شده میان ناپایداری فشارخون و کوچک شدن مغز قوی بود. پژوهش‌های درازمدت بیشتری برای تأیید این یافته‌ها و آزمایش اینکه آیا تثبیت فشار خون می‌تواند روند پیری مغز را کُند کند، مورد نیاز است.

با این حال، پیام این تحقیق واضح است: قلب و مغز شما ارتباط نزدیکی با هم دارند. روان نگه داشتن جریان خون شما ممکن است به اندازه پایین نگه داشتن فشار خون‌تان مهم باشد. با افزایش سن، توجه به ریتم این جریان خون نیز می‌تواند به حفظ حافظه، تفکر و سلامت کلی مغز شما کمک کند.